معروف خلیلی - استادیار بخش کشاورزی، دانشگاه پیام نور، ایران
محمدرضا نقوی - استادیار بخش کشاورزی، دانشگاه پیام نور، ایران

در این پژوهش با توجه به اهمیت تنش خشکی و همچنین گیاه کلزا، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با استفاده از ده رقم کلزای بهاره در مرحله گیاهچه ای به روش کشت هیدروپونیک و با اعمال تنش خشکی ناشی از PEG6000 انجام شد. دو هفته پس از اعمال تنش و در پایان مرحله روزت نمونه­برداری انجام شد. نتایج نشان داد که در شرایط تنش ارزش صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک کاهش یافت. همچنین بین ارقام مورد مطالعه از لحاظ پاسخ به تنش خشکی تنوع وجود داشت و در مجموع متحمل­ترین و حساس­ترین ارقام از نظر صفات مطالعه شده بترتیب رقم SW5001 و Sarigol بودند که برای مطالعات تکمیلی روی این دو رقم تجزیه پروتئوم انجام شد. برای بررسی الگوی پروتئینی، استخراج پروتئین از بافت برگی انجام و الکتروفورز بعد اول به روش نوارهای IPG و الکتروفورز بعد دوم با تکنیک SDS-PAGE اجرا شد و پس از رنگ آمیزی با آبی کوماسی تصویربرداری از ژل ها و تجزیه لکه های پروتئینی با نرم­افزار PDQuest انجام شد. در نهایت تعداد 25 لکه پروتئینی معنی­دار بین گیاهان شاهد و تحت تنش­ خشکی برای هر دو رقم، تشخیص داده شدند که از این تعداد 15 لکه پروتئینی بین دو رقم مشترک بودند و تعداد شش لکه پروتئینی منحصر به رقم متحمل و چهار لکه پروتئینی منحصر به رقم حساس بودند. پس از شناسایی این پروتئین­ها با طیف­سنجی جرمی، در مجموع بیشترین گروه­های پروتئینی مشترک بین دو رقم، پروتئین­های دخیل در واکنش نوری فتوسنتز، چرخه کالوین و پروتئین­های سم­زدا بودند. در مجموع مهمترین دلیل حساسیت و تحمل ارقام در کلزا بیان متفاوت و القای منحصر به فرد پروتئین­ها و در نهایت تاثیر آنها روی سایر صفات بدست آمد.

پروتئومیک, تنش خشکی, صفات فیزیولوژیک, کلزا