سپیده قطب زاده کرمانی
شهرام پور سیدی
غلامعباس محمدی
احمد معینی

کشت بافت روشی مفید و کاربردی در جهت ریزازدیادی و تولید انبوه گیاهان در یک دوره کوتاه بدون در نظر گرفتن فصل کاشت و رویش می­باشد علاوه بر این کشت بافت روشی جدید و موثر برای اصلاح گیاهان از طریق انتقال ژن است. با این حال عدم وجود یک سیستم کشت بافت و باززایی موثر برای بسیاری از گیاهان احساس می­شود. ازمک با نام علمی Cardaria draba از جمله این گیاهان است، این گیاه با داشتن ترکیب شیمیایی سولفورافان جزو گیاهان دارویی محسوب می­شود که ضرورت دستیابی به دستورالعمل مناسب کشت بافت و باززایی موثر برای این گیاه به شدت احساس می­شود. در این پژوهش توانایی گیاه برای کال­زایی و شاخه­زایی مستقیم در محیط کشت بافت به صورت دو آزمایش فاکتوریل جداگانه در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با دو فاکتور BAP در7 سطح و NAA در 4 سطح که در آزمایش اول بر روی نمونه­های برگ لپه و در آزمایش دوم روی محور زیر لپه در سه تکرار مورد مطالعه قرار گرفت. با توجه به آنالیز آماری در سطح 5 درصد، تیمار با غلظت هورمونی سه میلی­گرم در لیتر BAP به همراه نیم میلی­گرم در لیتر NAA و تیمار هورمونی با سه میلی­گرم در لیتر BAP و یک میلی­گرم در لیتر NAA به ترتیب بهترین کال­زایی در ریزنمونه­های برگ لپه­ای و مناسب­ترین تعداد شاخه در ریزنمونه­های محور زیر لپه را نشان دادند. بهترین ریشه­زایی برای ریزنمونه­های محور زیر لپه و برگ­های لپه­ای به ترتیب در تیمارهای با غلظت هورمونی نیم میلی­گرم در لیتر BAP به همراه یک میلی­گرم در لیتر NAA و تیمار هورمونی با غلظت یک میلی­گرم در لیتر NAA به تنهایی انجام گرفت. سپس گیاهان به مدت 2 هفته در محیط کشت پایه MS بدون هورمون و 4 هفته در گلدان­های حاوی پیت­ماس استریل در شرایط گلخانه نگهداری شدند و 90 درصد موفقیت در باززایی گیاهان مشاهده شد.

ازمک, کشت بافت, کال زایی و شاخه زایی مستقیم