آزاده گودرزی
ناصر صفایی
مراد جعفری
سید باقر محمودی

بیماری­های قارچی از عوامل عمده کاهش رشد و باروری چغندرقند در سراسر جهان به شمار می روند. بیان پروتئین­های مرتبط با بیماری­زایی نظیر کیتینازها، یکی از پاسخ­های دفاعی گیاهان در مقابل بیمارگرهای قارچی به شمار می­رود. آنزیم های کیتیناز از طریق تجزیه دیواره های سلولی قارچی، در افزایش مقاومت گیاهان در مقابل دامنه گسترده­ای از قارچ­های بیماری­زا نقش قابل توجهی دارند. در این تحقیق از دو رقم دیپلوئید چغندرقند، SBSI-02 و SBSI-04، جهت تراریختی با Agrobacterium tumefaciens سویه LBA4404 حاوی پلاسمیدpBI-BCH  حامل ژن کیتیناز (chi) تحت کنترل راه انداز CaMV 35S و ژن گزینشگر nptII استفاده شد. برگ های حاوی پایه جوانه به عنوان ریزنمونه در فرآیند تراریخت سازی به کار برده شدند. جوانه­های سبز در محیط کشت MS حاوی غلظت­های مختلف کانامایسین با موفقیت غربال شدند. آنالیز PCR با آغازگرهای اختصاصی ژن chi، حضور ژن هدف را در بیش از 50 درصد گیاهچه­های مقاوم به کانامایسین تایید کرد. آنالیز لکه گذاری نقطه ای (Dot blot) درج حداقل یک نسخه از ژن هدف را در ژنوم گیاهان تراریخته احتمالی تایید نمود. آنالیز وسترن بلات تجمع پروتئین کیتیناز را در گیاهان تراریخته آشکار نمود. آزمون های زیست سنجی با استفاده از قطعات جدا شده برگ و در سطح گیاه کامل، مقاومت افزایش یافته لاین های تراریخته T0 چغندرقند در برابر بیمارگر قارچی Alternaria alternata را در مقایسه با گیاهان شاهد غیرتراریخته آشکار ساخت.

چغندرقند (Beta vulgaris L.), Agrobacterium tumefaciens, تراریختی, ژن کیتیناز, Alternaria alternata