علیرضا سالاری

طبق آخرین آمار منتشره به طور متوسط روزانه حدود 200 میلیون لیتر فرآورده نفتی شامل بنزین، گازوییل، نفت سفید و نفت کوره در کشور توزیع شده است. در صورتی که متوسط قیمت بین المللی فراورده های مذکور را تنها 20 سنت در لیتر فرض کنیم، که حداقل 30% از قیمت بنزین و نفت سفید کمتر است، بهای صادراتی این محصولات مبلغی معادل 365 ضربدر 20% ضربدر 14600=200 میلیون دلار، یعنی حدود 15 میلیارد دلار می شود. به عبارت دیگر مصارف سوخت داخلی کشور که در صورت اضافه نمودن بهای حمل و پخش به راحتی به 17 میلیارد دلار بالغ می شود. برابر کل صادرات نفت سالانه کشور است. از طرف دیگر این اقلام کل مصرف انرژی را که شامل بخش مهمی چون گاز و برق آبی و مستخرجه از نیروگاه های گازی می باشد، در بر نمی گیرد، که طبق آمارهای موجود کشور، خود سر به میلیاردها دلار دیگر می زند. در میان این مصرف، یا ساراف حیرت انگیز برخی اقلام چون نفت سفید، مصارف روستایی و عام دارد که مانند نفت کوره (مصرفی عمده نیروگاه ها) به صورت برق سراسری (به همراه گاز) به اقصی نقاط کشور رسانیده می شود و لذا در مصرف آنها فقیر و غنی شریکند و لذا در ظلم و اسراف آنها، رعایت مساوات (هر چند تقریبی) شده که ظلم بالسویه، نوعی عدالت را متبادر به ذهن می نماید. لکن رقمهای مصرف خارق العاده ای چون بنزین (45 میلیون لیتر در روز معادل 7/3 میلیارد دلار با نرخ 25 سنت در لیتر) جمعا معادل ده هزار میلیارد تومان می شود که مصرفی تبذیر گونه از منابع کل کشور هب نفع حدود چهار میلیون دارنده خودروهای بنزین سوز گازوییلی است. درتحقیق حاضر با توجه به اینکه وسایل نقلیه گازوییلی در حدمت خمل و نقل عمومی است. یارانه عمده گازوییل را اغماض نموده، تلاش خود را مصروف یارانه بنزین می نماییم که تنها میان حدود 3 میلیون خودروی بنزین سوز فعال کشور توزیع می شود. یعنی یارانه ای به مرفه ترین اقشار کشور و به ضرر 10 میلیون خانوار دیگر. لذا در این مقاله به تاریخچه رشد مصرف بنزین، علل آن، مقایسه این مصرف با سایر کشورها و قیمتهای مقایسه ای بنزین در بلاد دیگر خواهیم پرداخت. نظر به اینکه هر گونه افزایش بی برنامه قیمت و صرف مقادیر حاصله از آن در مصارف اجرایی و غیر مولد، خود به عوارض و اسرافهای دیگری میانجامد، اصرار بر آن است که وجوه حاصله ازکاهش مصرف و افزایش قیمت بنزین، به ردیفهای آموزش، بهداشت، امنیت و بهبود کارایی نظام ادار ی(که ماهیت ساختاری برای نظام دارند) اضافه شده و از طرف دیگر به حمل و نقل عمومی و گازسوز کردن وسایل نقلیه اختصاص داده شود.