مهدی منتظرقائم - استادیار گروه ارتباطات دانشگاه تهران
فاطمه طهرانی - کارشناس ارشد ارتباطات اجتماعی،

عصری حاضر، عصر حاکمیت تکنولوژی های نوین ارتباطی است. تکنولوژی های نوین ارتباطی مانند دیگر انواع تکنولوژی بر ابعاد گوناگون فردی و اجتماعی زندگی انسان تاثیر گذاشته و برای کاربران، فرصت ها و تهدیدهایی به دنبال دارد. مهم ترین تاثیر، تاثیر بر هویت فردی و اجتماعی کاربران است. نقشهای اجتماعی نیز تحت تاثیر تعامل با تکنولوژی های ارتباطی دستخوش دگرگونی می شوند. این تغییر هم در تعریف فرد از نقش هایی است که برعهده دارد و هم در مورد نقش های دیگر افراد. زنان، بخش قابل توجهی از کاربران تکنولوژی های ارتباطی را تشکیل می دهند. این کاربری رشد روزافزون و گسترشی چشمگیر دارد. زنان یکی از تاثیرپذیرترین گروه های کاربر رسانه های نوین هستند. زن در خانواده در دو نقش همسری و مادری تعریف می شود. هویت زنان در مواجهه با پیام های نامحدود رسانه های نوین دچار چندگانگی و در نتجه چالش می شود. زن به عنوان انسان،...، همسر و مادر از خود و نقش هایی که ایفا می کند، تعریفی دارد. گفتمان های مسلط نیز تعاریف خود را القا می کنند. رسانه های نوین هم کاربران را با تعاریف و تصاویرمتفاوت روبرو می کند. زن در خانواده تحت تاثیر پیام های رسانه های نوین با یک چندراهی مواجه است. این چندگانگی، هم در تعریفی است که فرد از خود و نقش هایش دارد و هم در قالب انتظاراتی است که از وی توسط همسر، فرزند و جامعه میرود. به عبارت دیگر زن در عصر تکنولوژی های نوین ارتباطی در میان همه تعاریف، تصاویر، انتظارات و وظایف، سرگردان می شود. میتوان گفت زن در ساختار خانواده نسبتی سه گانه با رسانه ها دارد و هم به عنوان کاربر رسانه ها مطرح هستند و هم در مقام همراهی کننده با همسر و هم مدیر و نظارت کننده بر مصرف رسانه ای فرزندان. سواد رسانه ای در حوزه مدیریت مصرف فردی و هم مدیریت و نظارت بر مصرف رسانه ای دیگر افراد خانواده مهم ترین راهحل چالش های به وجود آمده برای زنان در خانواده است، چرا که با تکیه بر این دانش و آگاهی این مهارت را می یابند که از فرصت ها حداکثر بهره را ببرند و آسیب ها را به حداقل برسانند و نقش های خود را باز تعریف کنند. این مقاله به بحث و توضیح چالش های زنان در خانواده در عصر تکنولوژی های ارتباطی و ارائه راه حل برای این چالش هامی پردازد.

سواد رسانه ای، تکنولوژی های ارتباطی، زنان، خانواده