رسول مهدی نژاد - کارشناسی ارشد رشته ی ارتباطات، گرایش مدیریت رسانه دانشگاه صداوسیمای واحد تهران

قفس امواج، اصطلاحی است که بر کثرت امواج رادیویی- تلویزیونی حاکم بر فضای جهان می پردازد و معتقد است: این امواج، همچون قفسی، جهان را در آغوش گرفته اند. شبیه مفهوم دهکده ی جهانی مک لوهان که تعبیر دیگری از رشد ارتباطات و رسانه ها در جهان است و همه را بهم نزدیک و نزدیک تر (شبیه دهکده) است؛ با این تفاوت که دهکده ی مک لوهان، مفهوم همزمانی و یک جهانی را به با دیدی مثبت بیان می کند؛ چون بشر با رشد ارتباطات رسانه ای، زمان و مکان را تسخیر می کند. اما قفس امواج، لزوما بار معنایی مثبت ندارد و نگاهش انتقادی است و می گوید: آیا هر کسی، توان تسخیر زمان و مکان و فرستندگی را در دهکده ی جهانی دارد که نگاهمان به آن، مثبت مطلق باشد و اینکه آیا، فرستندگی و گیرندگی در دهکده-ی جهانی، منطبق بر عدالت است و برای ایجاد عدالت ارتباطاتی و رسانه ای چه باید کرد این ها بخشی از اصطلاحات فرضی و سوالات و پاسخدهی به آن ها هم ضرورت و اهمیت این تحقیق هستند که به شیوه ی اسنادی و تحلیلی در صدد یافتن پاسخ آن ها و ارائه ی راهکاری علمی و کاربردی به همراه طراحی مدل های بومی و دینی، است. بر اساس یافته های تحقیق، بشر کنونی در عصر فراگیر شدن رسانه ها، ضروری است که فرستنده هم باشد و گیرنده ی محض پیام ها نباشد و برای تامین بهینه ی نیازهای (فیزیولوژیکی، امنیتی، عاطفی، اجتماعی- احترامی و خودشکوفایی) خود، نیازمند داشتن سواد ارتباطاتی و عدالت گرایی است تا رشد کند و به پویایی برسد. بشر فعلی، نیازهای هرم مازلوی خود را بدون ارتباطات صحیح، نمی تواند رفع کند. اگر بشر آغازین برای رفع نیازهای خود، بیشتر از ارتباطات گفتاری و کرداری بهره می جست تا ارتباطات نوشتاری و رسانه ای پیشرفته، بشر امروزی هم برای تعادل بخشی بین همه ی این نیازها، باید انواع ارتباطات (گفتاری، کرداری، نوشتاری و رسانه ای نوین) را بداند، بنابراین، اسم این نیاز را، سواد ارتباطی- رسانه ای گذاشتیم و نظر به اهمیت ارتباط تنگاتنگ انسان با این نیاز، آن را در قالب مدل دورانی نیازهای ارتباطی انسان ها (RMHCN) آوردیم تا دچار ضعف-های رتبه بندی هرم مازلو نشود و از طرفی هم با توجه به آموزه های دینی و ابعاد معنوی زندگی بشر، نیاز به عدالت را هم به آن افزودیم تا تاکید بر تامین نیازهای انسان، جنبه ی تک بعدی (مادی گرایی صرف) پیدا نکند. نوآوری تحقیق در این است که مدیریت ارتباطی- رسانه ای حاکم بر دنیا، در بوته ی نقد قرار گرفت تا ضرورت افزوده شدن نیاز سواد ارتباطی- رسانه ای و نیاز به عدالت به هرم نیازهای مازلو، تبیین شود و چرایی تغییر شکل آن به مدل دورانی نیازهای ارتباطی انسان ها (RMHCN) هم، توضیح داده شود.

قفس امواج، دهکده ی جهانی، سواد ارتباطی- رسانه ای، نیاز به عدالت، مدل دورانی نیازهای ارتباطی انسان ها.