حمید پارسانیا
حوریه بزرگ

ابزارهای ارتباطی غالب در هر عصر سازمان دهنده ی نظام ارتباطی افراد آن عصر است. رسانه های جمعی و رسانه های تعاملی در سال های اخیر از جمله ابزارهای ارتباطی غالب است که تاثیرات قابل توجهی بر نظام ارتباطی خانواده داشته است. بررسی تغییرات خانواده به سبب نقش مهمی که در هدایت جامعه، بقای نسل و انتقال باورها و میراث فرهنگی جوامع دارد از اهمیت به سزایی برخوردار است. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تاثیرات زیست در عالم رسانه های مدرن بر نظام ارتباطی خانواده از منظر آسیب شناختی است. جهت نیل به هدف تحقیق به مدد روش رئالیسم انتقادی حکمت اسلامی در گام نخست شش ویژگی عالم رسانه ای از جمله غلبه بصر بر بصیرت، محصور کردن فرد در مرتبه نفس نباتی و حیوانی، توهم واقعیت، فردگرایی، عرفی شدن دین و فشردگی زمان و مکان احصاء شد. در گام دوم با رجوع به آیات و روایات نظام ارتباطی مطلوب خانواده ترسیم گردید. محوریت مودت و رحمت در روابط اعضای خانواده و ادراک خانواده به مثابه کل تضمین کننده شکل گیری نظام ارتباطی مطلوب در خانواده است. در گام نهایی مبتنی بر گام های پیشین تاثیر هر یک از ویژگی های شش گانه عالم رسانه بر نظام ارتباطی خانواه تبیین گردید. کاهش و عدم توانمندی زنان، مردان و فرزندان در ایفای نقش ها و وظایفی که مبتنی بر آموزه های دینی تامین کننده انسجام و مودت و رحمت در خانواده است، مهم ترین پیامد زیست در عالم رسانه بر نظام ارتباطی خانواده است. این پیامد به تدریج و با افزایش غلبه رسانه ها به اختلال در نقشها، دگرگونی و بی معنایی آنها و در نهایت بحران جنسیت و بحران خانواده میانجامد.

رسانه، خانواده، غلبه بصر، فردگرایی، توهم واقعیت، عرفی شدن، فشردگی زمان و مکان