مسعود عزت احمدی - عضو هیات علمی بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی- مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی- سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی- مشهد- ایران

به منظور بررسی تاثیر تنش رطوبتی و مقادیر مختلف نیتروژن بر عملکرد و کارایی مصرف آب ژنوتیپ های امیدبخش گندم نان، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در طی سال های زراعی 91-1389 در ایستگاه تحقیقات و آموزش کشاورزی جلگه رخ تربت حیدریه اجرا گردید. سه سطح آبیاری در کرت های اصلی شامل 80، 120، 968 میلیمتر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A به ترتیب I3,I2,I1 و ژنوتیپ ها و ارقام در سه سطح شامل شامل -3 C-86-5 ،C-86 و پیشگام به ترتیب V3,V2,V1 و مقادیر نیتروژن خالص در 4 سطح (به میزان صفر 75، 150 و 225 کیلوگرم در هکتار به ترتیبN و 3 N2 ،N1 ،N0) به صورت فاکتوریل در کرتهای فرعی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد کمترین و بیشترین عملکرد دانه به ترتیب از تیمار I3 (5901 کیلوگرم در هکتار) و I1 (7542 کیلوگرم در هکتار) به دست آمد. میانگین عملکرد دانه در سطوح کودی N و 3 N2 ، N1 ، N0 به ترتیب 5040 ، 6652، 7359، 7646 کیلوگرم در هکتار و میانگین کارایی مصرف آب به ترتیب 0/79، 1/04، 1/15، 1/19 کیلوگرم بر متر مکعب بود. افزایش نیتروژن تا سطح 150 و 225 کیلوگرم در هکتار به طور معنی دار به ترتیب موجب افزایش عملکرد دانه و کارایی مصرف آب گردید. بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب مربوط به ژنوتیپ C-86-5 (6969 کیلوگرم در هکتار و C-86-3 (6289 کیلوگرم در هکتار) بود. با توجه به این که ژنوتیپ C-86-5 بالاترین عملکرد دانه و کارایی مصرف آب (1/09 کیلوگرم بر متر مکعب) را به خود اختصاص داد، میتوان آن را به عنوان ژنوتیپ مناسب جهت استفاده در برنامه های اصلاحی مناطق خشک و نیمه خشک پیشنهاد نمود.

گندم نان، اوره، مصرف آب، اجزای عملکرد دانه، ارتفاع گیاه، شاخص برداشت.