آمنه جهاندیده - دانشجوی کارشناسیارشد گروه علوم خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابعطبیعی، گرگان، ایران
مجتبی بارانی مطلق - دانشیار گروه علوم خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان، ایران
اسماعیل دردی پور - دانشیار گروه علوم خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان، ایران
رضا قربانی نصر آبادی - استادیار گروه علوم خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان، ایران

فسفر از عناصر ضروری و پرمصرف برای رشد و نمو، ذخیره سازی و انتقال انرژی در گیاهان به شمار می رود. این عنصر جزء ترکیبات ساختمانی سلول ها و بسیاری از ترکیبات شیمیایی است که حدود 2 درصد از وزن خشک گیاهان توسط فسفر تامین می شود. در این پژوهش اثرات اسید هیومیک و فسفر و روش های کاربرد آن بر فراهمی فسفر در گیاه کلزا(رقم هایولا 50 ) مورد بررسی قرار گرفت، بدین منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در 3 تکرار بصورت گلدانی به اجرا درآمد. تیمارهای شامل فسفر در سه سطح 0، 50، 100 میلی گرم بر کیلوگرم خاک و اسید هیومیک در سه سطح 0، 0/5، 1 گرم بر کیلوگرم خاک و روش های کاربرد اسید هیومیک و فسفر بود. اثرات متقابل اسید هیومیک و فسفر و روش های کاربرد آن بر تمام صفات اندازه گیری شده در سطح یک درصد معنی دار شد. نتایج اثرات متقابل سه جانبه سطوح اسید هیومیک و روش های کاربرد آن در حضور تیمارهای فسفر نشان داد که بیشترین مقدار غلظت فسفر اندام هوایی با میانگین0/30 درصد در تیمار یک گرم بر کیلوگرم اسید هیومیک همراه با آب آبیاری با سطح 100 میلی گرم بر کیلو گرم فسفر مشاهده شد هر چند با تیمار 0/5 گرم بر کیلوگرم اسید هیومیک همراه با آب آبیاری از لحاظ آماری اختلاف نداشت. بیشترین مقدار فسفر عصاره گیری شده به روش اولسن با میانگین 41/16 میلی گرم بر کیلوگرم و روش سلطان پور و شواب با میانگین 5/24 میلی گرم بر کیلوگرم مربوط به تیمار 100 میلیگرم برکیلوگرم فسفر و مصرف خاکی یک گرم بر کیلوگرم اسید هیومیک بود. که استفاده از فسفر همراه با اسیدهیومیک، بیشتر از کاربرد فسفر به تنهایی، باعث افزایش در دسترس بودن فسفر در خاک و گیاه می شود.

اسید هیومیک، فسفر، کلزا