فاطمه سادات مطلبی - دانشجوی کارشناسی ناپیوسته معماری ،گروه معماری و شهرسازی موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی کرمانشاه ،ایران
طیبه شرفی - گروه معماری و شهر سازی موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی کرمانشاه ، ایران

پدیده اجتماعی کودکان کار یکی از پدیده های نابه هنجار و آسیب زای اجتماعی است. این پدیده به عنوان یک واقعیت اجتماعی مورد پذیرش و نگرانی قرار گرفته است. از علل راهی شدن کودکان به منظور کار در خیابان ها میتوان به دلایل متفاوت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی اشاره کرد. یکی از اصلی ترین دلایل به وجود آمدن این پدیده فقر است. کودکان کار با گذراندن زمان طولانی درخیابان ها معمولا از حقوق اولیه خود از جمله امنیت، آسایش، بهداشت، خوراک و پوشاک مناسب، استراحت کافی، حق تحصیل و غیره باز می مانند.پژوهش های انجام شده نشان میدهند که سالهای اولیه زندگی کودک، در شکل گیری شخصیت اجتماعی او نقش به سزایی دارد. در طراحی مرکز نگهداری کودکان کار هم بحث سکونت مطرح است هم آموزش، در بحث سکونت احساس تعلق کودک به محیطی که در آن زندگی می کنند مطرح می شود و در آموزش مسئله ارتقای یادگیری کودک. هدف از انجام این پژوهش، مطالعه و بررسی زمینه ها و شاخص های طراحی معماری فضاهای مرتبط با کودکان کار و منطبق با نیازهای آنهاست. این مقاله نوعی تحقیق توصیفی است که براساس مطالعات کتابخانه ای و اسنادی صورت گرفته است. نتایج نشانگر آن است که نشان می دهد که عواملی چون نارسایی نهاده های اجتماعی کنندهای مثل خانواده و مدرسه، فقر اقتصادی، خانواده های کودکان خیابانی و ناتوانی آنها در انطباق با شیوه های زندگی شهرهای بزرگ، آلودگی و آسیب زا بودن محلات حاشیه شهری، فقدان نظارت کافی از سوی سامانه ای مسوول، و الگوهای نادرست کنش متقابل بین شهروندان و کودکان خیابانی، همه دست به دست هم داده اند تا پدیده کودکان خیابانی ( که عمدتا کودکان کاردرخیابان هستند)، کماکان به عنوان مشکلی صعب العبور در بسیاری از شهرهای بزرگ کشور خودنمایی کند.

کودک، کودکان کار، اصول طراحی برای کودکان، روانشناسی کودک