مهری احمدی پور - کارشناس ارشد علوم سیاسی، دانشگاه پیام نور
محمد لعل علیزاده - استادیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه پیام نور

در تاریخ جوامع انسانی همواره اجتماعات و تشکل های اجتماعی وجود داشته که در زندگی سیاسی- اجتماعی انسان ها حائز اهمیت فراوانی بوده اند این روند ادامه داشته تا اینکه با توسعه نظریه های دمکراسی در دنیای غرب و ظهور مفاهیمی چون توسعه سیاسی، جامعه مدنی، مفهوم حزب و تحزب نیز در کانون توجه متفکران و سیاستمداران قرار گرفت لذا تحزب و توسعه احزاب سیاسی همزاد توسعه دمکراسی و نظریه های مردم گرایانه تلقی گردیدند؛ چرا که احزاب سیاسی از طریق اجرای کارکردهایی مثل انتقال خواسته های مردم به حاکمیت، تربیت نیروهای سیاسی برای اداره کشور و نهادمند کردن رقابت سیاسی قانونی در تحقق توسعه سیاسی به ایفای نقش می پردازند مقاله حاضر که در صدد بررسی تطبیقی جایگاه احزاب و جریانات سیاسی در ایران با تاکید بر دو دوره 1376 تا اکنون است پس از بسط فضای مفهومی موضوع تحقیق، موضوع احزاب را مورد بررسی قرار خواهد داد. مطابق با مستندات موضوعی ارائه شده در این مقاله، روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات در این مقاله، کتابخانه ای می باشد که از نوع مطالعات اسنادی داده های تحقیق گردآوری شده و با استفاده از روش تحلیل متون سیاسی مورد تحلیل و توصیف قرارگرفته است. یافته های این مطالعه، حاکی از آن است که، اولا؛ به نظر می رسد که با توجه به اهمیت و جایگاه احزاب و نهاد های مدنی و تاکید ساختار سیاسی ایران بر این اهمیت و ضرورت متاسفانه ما شاهد فقدان جامعه جریان های سیاسی پویا و احزاب مستقل با کارویژه های سیاسی و اجتماعی آن در ایران می باشیم ثانیا؛ گر چه تجربه ی احزاب سیاسی در ایران به دوران انقلاب مشروطیت باز می گردد، اما متاسفانه تاریخ تحزب در ایران بیانگر نوعی ناکارآمدی در قبل و بعد از انقلاب اسلامی بوده است که این نا کارامدی جایگاه احزاب و نهادهای مدنی را دچار تغییر کرده است. ثالثا؛ هیچ تاثیر قابل توجهی بر عملکرد حزبی و جریان سیاسی در ایران از دوره 1376 تا اکنون رخ نداده است بلکه بیشتر شاهد نوعی جابجایی گفتمانی هستیم.

احزاب، ایران، جامعه مدنی، توسعه سیاسی، دوره 1376 تا اکنون