فرهاد سراجی - دانشیار برنامه ریزی درسی، دانشگاه بوعلی سینا

موکها در سالهای اخیر مورد توجه دستاندرکاران آموزشی، سیاست گذاران و برنامه ریزان بوده است. آنها با ویژگیهای باز، آنلاین و انبوه بودن از حیث تسهیل دسترسی به آموزش، افقهای تازه ای در عرصه آموزش عالی، یادگیری مادام العمر و توسعه حرف های گشوده اند؛ لیکن کیفیت آموزشی آنها با چالش های مهمی روبرو است. هدف این پژوهش شناسایی معیارهای لازم برای ارزیابی موکهاست. برای این منظور ابتدا با استفاده از روش مرور نظاممند با کلیدواژه های کیفیت آموزشی موک ، عوامل موفقیت در موک ، فرصتهای موک ها در پایگاه داده های ساینس دایرکت، اشپرینگر، وایلی، گوگل اسکولار، اریک به مدت سه ماه جستجو صورت گرفت و پس از پالایش منابع بازیابی شده بر اساس بررسی عنوان، چکیده و متن اصلی 19 مقاله معتبر برای تحلیل انتخاب شد و معیارهای کیفیت آموزشی موکها از آنها استخراج گردید و در گام دوم پژوهش با استفاده روش دلفی فهرست معیارهای شناسایی شده به 20 نفر از افراد خبره ارائه شد و با استفاده ضرایب توافق، داده ها تحلیل شد. نتایج نشان داد که 20 شاخص مورد توافق خبرگان است که این ملاکها را میتوان به سه دسته کیفیت محتوا و منابع یادگیری و دسترسی به آن، تنوع و تناسب فعالیتهای یادگیری، و نظام پشتیبانی از یادگیرنده طبقه بندی نمود. با توجه به این یافته ها پیشنهادهایی برای طراحان و تولیدکنندگان و پزوهشگران آینده این حوزه ارائه شده است.

موک ها، کیفیت آموزشی، محتوا، فعالیتهای یادگیری ، نظام پشتیبانی