اندیشه وحدت وجود در همس الجفون میخائیل نعیمه

یکی از نظریاتی که از دیرباز به متصوفه نسبت داده شده، نظریه وحدت وجود است که اساسی فلسفی- عرفانی دارد. این نظریه که به وحدت موجودات هستی نظر دارد، در عالم عرفان و فلسفه از جایگاه ویژه ای برخوردار است. درباره این نظریه دیدگاه های متفاوتی بیان شده است و عارفان وحدت اندیشی چون بایزید بسطامی، حلاج و ابن عربی درباره آن سخن گفته اند. در دوره معاصر نیز کم نیستند شاعران و ادیبانی که به این مقوله روی آورده و در آثارشان به آن پرداخته اند؛ میخائیل نعیمه، اندیشمند و ادیب وحدت بین و یگانه اندیش عرب، از آن جمله است. بیش تر آثار نعیمه به نثر است و همس الجفون تنها مجموعه شعری او به شمار می رود که در آن به روش های مختلف، عرفانی ترین ابیات را درباره این رویکرد و مشرب عرفانی سروده است. نعیمه در اشعارش، مانند شاعری فیلسوف منبع ذات انسانی را جویا می شود و اعتقاد دارد که روح انسان جزئی از روح خداوند است و ذات خداوندی و هستی و آفریدگان و طبیعت، کل زیبایی به نام خداوند را تشکیل می دهند؛ کلی که از آن شروع شده و به آن برمی گردند. این پژوهش درپی آن است که با روش تحلیلی- توصیفی، بروز و ظهور این پدیده عرفانی- فلسفی را در اشعار این شاعر تازی، مورد بررسی و واکاوی قرار دهد.

Keywords:

وحدت وجود , خداوند , عرفان , میخائیل نعیمه , همس الجفون