راضیه افاضل - کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی– دبیر آموزش وپرورش ناحیه یک بندرعباس
فاطمه داشن - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی – دبیرآموزش وپرورش بندرخمیر

ادبیات تطبیقی یکی از شاخه های نقد ادبی است که به سنجش آثار، سبک ها، عناصر، دوره ها و چهره های ادبی و به طورکلی مقایسه ادبیات در مفهوم کلی آن در دو یا چند فرهنگ و زبان مختلف می پردازد. یکی از جنبه های مورد تحقیق ادبیات تطبیقی، بررسی مضامیم مشترک ادیبان است. ملک الشعرا بهار و معروف الرصافی ، شاعرانی سیاست پیشه هستند که بیشتر حجم اشعار آن ها به مضامین سیاسی- اجتماعی اختصاص دارد. آن ها با درک عمیقی که از اوضاع سیاسی – اجتماعی خود داشتند شعر را در خدمت آرمان ها و اهداف سیاسی خود درآورده و به عنوان سخنگوی روشنفکران عصر خود شناخته می شوند، اما در اشعار آن ها مضامین دیگری نیز یافت می شود که کمتر مورد توجه قرارگرفته است. در این راستا در دیوان ملک الشعرا بهار به عنوان یکی از ادبای عصر مشروطیت، مضامین متعدد فرهنگی دیده می شود. تقریبا معاصر وی در عراق ، شاعر برجسته ای به نام معروف الرصافی وجود دارد که در میان اشعار وی نیز چنین درون مایه هایی وجود دارد. مضامین مشترکی چون اهمیت علم و دانش، علم و اخلاق، توجه به معلم و دانش آموز، توجه به کتابخوانی، قوانین علمی، پرداختن به اختراعات جدید، هنر و...در اشعار هر دو شاعر وجود دارد. در این مقاله با روشی توصیفی – تحلیلی به بررسی و تطبیق این مضامین پرداخته شده است.

ادبیات تطبیقی، ملک الشعرا بهار ، محمود الرصافی ، مضامین فرهنگی