جواد جلایرنیا - مدرس دانشگاه فرهنگیان، پردیس شهید بهشتی مشهد

هند و ایران پیشینه ی مشترک نژادی و فرهنگی عمیق و دیرینی دارند به گونه ای که این سرزمین، همواره از سوی ادیبان و سیاتمداران ایرانی مورد توجه بوده است. همواره در طول تاریخ، دست کم تا زمان تشکیل کشور پاکستان، سرگذشت دو سرزمین هند و ایران به هم گره خورده است. هم چنین از قرن چهارم هجری قمری تا آغاز تسلط انگلیس بر هند یعنی در حدود 800 سال، زبان فارسی، زبان رسمی، درباری و ادبی هند بوده است. در طی این مدت دانشمندان و ادیبان بسیاری در این سرزمین ظهور یافته اند و آثار گران بهایی به فارسی پدید آورده اند. از جمله ی ادیبان و سیاستمداران ایرانی که از هند به فراوانی و بزرگی یاد کرده اند، ملک الشعرا بهار است. از دلایل توجه ملک الشعرا بهار به هند، گذشته از مطالعات ادبی در سبک هندی، همزمانی انقلاب مشروطه ی ایران با فعالیت های استقلال طلبانه ی مردم هند و نیز تلاش مسلمانان هند برای تشکیل یک کشور اسلامی به نام پاکستان بوده است. این مقاله در صدد است تا بدون پرداختن به مسائل سبکی در ادبیات، به بررسی جایگاه سرزمین شبه قاره ی هند در شعر ملک الشعرا بهار بپردازد.

ملک الشعرا بهار، هند، پاکستان