سیدمحمدحسین ذاکری - عضو هیئت علمی و رئیس بخش معماری دانشکده هنرومعماری دانشگاه شیراز

جهانی سازی که بر خلاف روند طبیعی جهانی شدن، به عنوان پدیده ای نوظهور از اواسط دهه 1980، جایگاه علمی خاصییافته است، تاثیرات مثبت و منفی بیشماری بر دنیای معاصر تحمیل کرده است. این تاثیرات در حوزه هایی چون اقتصاد وسیاست و فرهنگ و ... ، به کرات مورد مطالعه و تحقیق قرار گرفته است. اما در حوزه معماری، شاید به گمان آنکه ناکارآمدییک معماری جهانی در دهه 1960 با اعلام مرگ معماری مدرن به اثبات رسیده است، چندان مورد تحقیق و مطالعه قرارنگرفته است. حال آنکه جهانی سازی با معنای کنونی، تاثیرات متنوعی را خواسته و یا ناخواسته بر دنیای معماری تحمیلکرده است که ناآگاهی معماران از آن می تواند خطراتی را متوجه معماری هر جامعه ای سازد.در این مقاله، ضمن تعریف معماری به عنوان ظرف زندگی انسان ، که در یک زمینه و بستر (با ویژگی های خاص اقتصادی،سیاسی، فرهنگی و ...) شکل گرفته است، تاثیرات جهانی سازی بر این زمینه و بستر و همچنین بر علت های شکل دهند ه یکاثر معماری نظیر علت غایی یک اثر معماری (زندگی و نیازهای انسان)، علت فاعلی (معمار)، علت مادی (تکنولوژی و مواد ومصالح) و حتی علت صوری (خود اثر معماری)، مورد مطالعه قرار گرفته است.این تاثیرات، می تواند عواقبی مثبت و یا منفی برای معماری در برداشته باشد که در این مقاله با توجه به نقش مهم معماراندر کنترل عواقب منفی ناشی از تاثیرات جهانی سازی، به میزان نقش و جایگاه آنها پرداخته می شود و در مواردی که نقشمعماران در کنترل عواقب منفی می تواند پررنگ تر باشد، توضیحات کاملتر همراه با راهکارهایی پیشنهادی برای کاهش اینتاثیرات منفی، ارایه گردیده است.

جهانی سازی، معماری، تاثیرپذیری آگاهانه، معماری جهانی، زمینه و بستر، جایگاه معمار