محمد شفیعی ثابت - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشکده ی معماری و هنر، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
حمزه غلامعلی زاده - استادیار گروه معماری، دانشکدهی معماری و هنر، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

متاسفانه طی چند دهه ی اخیر شاهد آن هستیم که نظم و آزادی در نقطه ی مقابل هم قرار گرفته و به خصوص در عرصه ی معماری و شهرسازی غلبه ی یکی بر دیگری نتایج ناگواری را به همراه داشته. به نظر می رسد بررسی بنیادی نسبت میان نظم و آزادی می تواند گره گشای چالش های مهمی از جمله چالش میان سنت و مدرنیته و هویت محلی و جهانی باشد. سوال اصلی ان است که چه نسبتی میان نظم و آزادی در معماری وجود دارد فرضیه ی تحقیق به این قرار است که نظم و آزادی وجوهی از یک حقیقت بوده و مکمل یکدیگراند. این پژوهش از نوع نظری- بنیادی بوده و داده ها از طریق مطالعات کتابخانه ای جمع آوری شده است. روش تحلیل داده ها نیز به صورت تحلیل محتوای کیفی می باشد. نتیجه ی مطالعات تایید می کند که نظم و آزادی وجوهی از یک حقیقت هستند، اما مکمل هم نبوده بلکه اساسا نظم لازمه ی آزادی است و هدف غایی از وجود نظم، تحقق آزادی است. آزادی نه یکی حقوق انسانی، بلکه خود حق است. نظم یا قید چیزی نیست جز حفظ تعادلی فراگیر میان قوه ها و نیازها تا هیچ کدامشان سرکوب نشود، و همگی به شکلی متعادل بالفعل گردید. در این میان معماری باید بستری را فراهم کند جهت تسهیل حیات انسانی که طیف وسیعی از قوه ها و نیازها را شامل می شود. البته این حیات چیزی نیست که بخواهد از بیرون بر انسان عارض و تحمیل شود. بلکه هست، و معمار فقط آن را متجلی می سازد، لذا برای ساختن مکان، اول باید با مکان ساخت و با روح آن این- همانی یافت.

آزادی، نظم، معماری