علی ابوالحسنی - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
محمود بشیری - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

با توجه به اهمیت پژوهش های مبتنی بر مقایسه زبان های مختلف و تاثیر آن در کشف حلقه های ارتباطی زبان و نیز رشد فکری و فرهنگی کاربران آن، پژوهش حاضر با اتخاذ روش تحلیلی و تقابلی، مباحث جمله تابع در زبان فارسی و مقابله و شیوه بیان آن در زبان عربی را بررسی کرده است و آنگاه از منظر دستور تطبیقی به بیان جایگاه جمله تابع در زبان فارسی و مقایسه شیوه بیان آن در زبان عربی پرداخته است تا بدین وسیله، چگونگی بیان و نقش جملات تابع در زبان فارسی و معادل آن در زبان عربی و نیز وجوه افتراق و اشتراک، به ویژه در ترجمه دو زبان آشکار شود. دستاوردهای مقاله حاضر آن است که نوع بیان جمله تابع در زبان فارسی و عربی با وجود شباهت های چشمگیر، اختلافاتی نیز دارند، به گونه ای که جمله واره تابع در زبان فارسی با همان شیوه بیان در زبان عربی از منظر دستورپژوهان زبان فارسی و نحویون زبان عربی با دو نام مختلف بیان می شود. نتیجه مطالب این پژوهش، در ترجمه متون عربی به فارسی یا برعکس می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

جمله واره تابع, زبان فارسی, زبان عربی, نقش, همسانی