مرتضی اسدامرجی - دانشجوی دکتری، دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
محمود صفارزاده - استاد، دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست، دانشگاه تربیت مدرس تهران، ایران
امین میرزا بروجردیان - استادیار، دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست، دانشگاه تربیت مدرس تهران، ایران
طیبه فردوسی - استادیار، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، ایران

یکی از مهم ترین و مقدم­ترین مراحل عکس العمل راننده تشخیص صحیح عوامل خطر در زمان مناسب است. زمانی یک خطر در جاده بموقع تشخیص داده می­شود که کاملا برای راننده قابل رویت باشد. انواع مختلفی از عوامل خطر نظیر موانع ثابت، عابرین و حیوانات در جاده­ها وجود دارند که برخی از آنها از عرض جاده عبور می­کنند. دراین شرایط تشخیص بموقع و واکنش پس از آن در پیشگیری از تصادف  بسیار حایز اهمیت است. در این پژوهش فرضیه این است که افزایش سرعت حرکت عوامل خطر در عرض جاده در تشخیص خطر راننده موثر است. به منظور بررسی فرضیه مذکور، گروه های مختلف راننده شامل رانندگان بدون تجربه، کم تجربه و دارای تجربه زیاد رانندگی انتخاب شدند و سناریوهای مختلف محیطی نیز طراحی گردید. همچنین برای جمع آوری داده­های واکنش رانندگان و سایر متغیرهای رانندگی از شبیه ساز رانندگی استفاده شد. در نهایت مدل پیشنهادی، فازی سوگنو بود که ارتباط بین امتیاز تشخیص خطر راننده و سرعت حرکت عوامل خطر در عرض جاده را برآورد می­نمود. نتایج نشان داد حرکت عرضی عوامل خطر موجود در جاده و همچنین افزایش سرعت حرکت آنها موجب افزایش امتیاز تشخیص خطر راننده و واکنش سریع تر او می­شود. شیب صعودی نمودار امتیاز تشخیص خطر راننده نسبت به افزایش سرعت عوامل خطر در شرایط مختلف بین 2 تا 50 درصد است. نتایج این پژوهش در طراحی سناریوهای آموزشی و آزمون تشخیص و درک خطر راننده بخصوص رانندگان کم تجربه و همچنین آشکارسازی خطرات ثایت و دارای سرعت کمتر در جاده­ها مفید است.

تشخیص خطر, درک خطر, راننده, سرعت حرکت عوامل خطر