پریا فتاحی - دانشگاه رازی-پردیس کشاورزی و منابع طبیعی-دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی-گروه مهندسی آب
علی آرمان - استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه رازی، کرمانشاه
جواد ظهیری - استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

رودخانه تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند زمین­شناسی منطقه، توپوگرافی دره رودخانه، خصوصیات مواد آبرفتی سیلاب­دشت رودخانه، مشخصات هیدرولوژیکی حوضه آبریز، شرایط هیدرولیکی جریان و نیز نحوه بهره­برداری بشر از آن، تمایل طبیعی به دستیابی به تعادل پویا دارد. طبیعت تغییرپذیری برخی از عوامل فوق سبب می­گردد تا رودخانه حتی در کوتاه مدت و در بازه­های مختلف آن همواره در معرض تغییر و تحول باشد. این تغییرات به ویژه در قوس رودخانه­ها مشهودتر است. در مسیرهای قوسی وجود جریان حلزونی باعث فرسایش شدید ساحل خارجی، بخصوص در سواحل فرسایش­پذیر می­شود. یکی از روش­های ساماندهی رودخانه­ها در محل قوس­ها استفاده از آبشکن­ها است. در مطالعه حاضر از مدل عددی CCHE2D برای شبیه­سازی الگوی جریان و رسوب در یک قوس 90 درجه ملایم، همراه و بدون حضور آبشکن­های دارای طول معادل 20% عرض مجرای قوس، استفاده شد و تاثیر نفوذپذیری آبشکن­ها بر الگوی رسوب­گذاری و فرسایش مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور از سه درصد نفوذپذیری 20%، 30% و 50% برای آبشکن­ها استفاده شد. نتایج نشان می­دهندکه با افزایش درصد نفوذپذیری آبشکن­ها، بیشینه عمق آبشستگی و ارتفاع رسوب­گذاری کاهش می­یابد. به عنوان مثال حداکثر میزان فرسایش در آبشکن­های با نفوذپذیری 50%، به ترتیب 09/13و 65/20 درصد نسبت به آبشکن­های با نفوذپذیری 30% و 20% کاهش یافته است.

آبشکن, قوس 90 درجه, مدل عددی CCHE2D, نفوذپذیری