رضا مدیرزارع - دانشجوی کارشناسی رشته حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
لیلا الماسی - کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

در این تحقیق سعی شد به این پرسش پاسخ داده شود که آیا در نظام دادرسی ایران قواعد ناظر به اصل تناسب در دادرسی عادلانه اعمال می شوند از این رو، نخست ادبیات مربوط به این پرسش تشریح شد، سپس به بررسی ساز و کار تقنینی و اجرایی موضوع و ابعاد اصل تناسب در دادرسی عادلانه پرداخته شد. گفتنی است که یافته های این تحقیق در تمامی حوزه های تخصصی حقوق قابل استفاده است. اهمیت دادرسی منصفانه از آنجاست که برخورداری از دیگر حقوق پیش بینی شده در اسناد حقوق بشری، در گرو اجرای بهتر عدالت در جامعه است. همه تکالیف ایجاد شده برای حمایت از شهروندان و حقوق آنها در برابر مداخلات خودسرانه و خارج از قانون برخی از افراد است. یکی از چالش های مهمی که نظام های حقوقی با آن مواجه هستند رعایت اصول دادرسی منصفانه در رسیدگی به دعاوی است. جهت نیل به این منظور پرداختن به اصل تناسب مصداق بارزی از دادرسی عادلانه می باشد و شناسائی ابعاد این اصل ضروری می نمایدلذا با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی به بررسی این ابعاد پرداخته و ضمن شناسائی آنها مدل مفهومی اصل تناسب حاصل گردید.

دادرسی عادلانه ، اصل تناسب، تناسب تامین، تناسب هزینه،تناسب ضمانت اجرایی، تناسب زمان