مبنا شناسی مسئولیت جزایی در اسلام

آنچه از مبانی مسئولیت جزایی فهمیده می شود این است که در صورت تخلف فرد و نقض کردن حقوق فردی یا اجتماعی، حتما باید با وی برخورد شود و تحمل تبعات عمل خود را باید برعهده بگیرد. مسئولیت کیفری به معنای التزام یا مجبور بودن شخص نسبت به تحمل تبعات جزایی رفتار خود می باشد. حقوقدانان بر این تلاش هستند مشروعیت و وضع قواعد حقوقی را بر اصولی بنا نهند که در غالب عبارات آنان از واژه مبنا استفاده نموده اند که مقصود آنان از این واژه، ریشه ها و پایه های حقوق کیفری می باشد. در خصوص مبانی مسئولیت کیفری مکاتب مختلف کیفری اظهارنظر کرده اند. برخی مانند مکتب کلاسیک و نوکلاسیک با اندک تفاوت، مبنا را اراده و اختیار فرد دانسته اند. مکتب تحققی با توجه به مجبور دانستن مجرم، اساس مسئولیت را دفاع در مقابل حالت خطرناک وی دانسته و مسئولیت او را امری اجتماعی می داند. در این میان، نظام کیفری اسلام با آزاد و مختار دانستن انسان، اساس مسئولیت فرد را مبتنی بر اختیار و تمییز (ادراک) و ارتکاب عمل غیر مشروع می داند.

Keywords:

مبنای شناسی , مسئولیت جزایی , اسلام