کامران وحیدی - کارشناس علوم تربیتی پردیس امام محمدباقر(ع) بجنورد
سعید وحیدی - دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد

در این نوشتار، ابتدا به بررسی مفهوم رانت، دولت رانتیر و مفاهیم مرتبط به آن پرداخته می شود، سپس برنامه پنجم توسعه، در بخش اقتصادی و علی الخصوص سیاست هایی که برای کاهش وابستگی به نفت، پیش بینی شده، مورد بررسی قرار می گیرد. برای اثبات این امر که، اقتصاد کشور ایران، اقتصادی نفتی است، استناد می شود به بودجه کل کشور در سال های89-94 تا میزان وابستگی بودجه کشور ایران را به نفت نشان دهد. از جمله راه حل هایی که برای کاهش وابستگی به نفت و حتی قطع آن در برنامه پنجم، مورد توجه قرار گرفته، صادرات غیر نفتی است و در این پژوهش می خواهیم میزان موفقیت این راهکار را نشان دهیم. میزان صادرات غیر نفتی، روند ثابت و روبه رشدی ندارد، اگرچه درسال های نخست برنامه پنجم، موفقیت های نیز صورت گرفته است، ولی رسیدن به آرمان اقتصاد بدون نفت، نیازمند جریانی پیوسته و رو به رشد است.

دولت رانتیر، برنامه پنجم توسعه، صادرات غیرنفتی، بودجه، وابستگی به نفت