سالم مرتضوی - کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سیرجان
شهره شهسواری - استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سیرجان

پیمان منشور انرژی به عنوان یک پیمان مدرن و مطرح بین المللی، حاوی مقرراتی نوین، جامع و فراگیر جهت قاعده مندی تمامی مسائل و موضوعات مربوط به انرژی میان کشورهای عضو است. قواعد این پیمان در موضوعات مختلف: سرمایه گذاری، تجارت، ترانزیت و .. بسیار کارشناسانه، زیرکانه و مدبرانه طراحی گردیده اند. این پیمان دارای دو گونه مقررات یکی سخت و الزام آور و دیگری نرم و منعطف است. در بخش سرمایه گذاری گرچه قواعد منشور در دوره قبل از سرمایه گذاری ضمانت اجرای صریحی ندارد. اما قواعد حاکم پس از استقرار سرمایه گذاری جز در چند مورد جزئی، الزام آور و دارای ضمانت اجراهای مشخص می باشند. از جمله این قواعد رعایت استانداردهای رفتاری مانند اصول تبعیض، رفتار ملی، رفتار ملل کامله الوداد، رفتار منصفانه و عادلانه و نهایتا مطلوب ترین رفتار نسبت به سرمایه گذاری و شخص سرمایه گذار خارجی است. همچنین تسهیلات مختلف مانند آزادی جابجایی نیروی انسانی، آزادی انتقال سرمایه و ارز، واگذاری تمام یا بخشی از سرمایه گذاری و ... و تضمیناتی چون جبران خسارت در برابر سلب مالکیت، مصادره، و ... از جمله الزاماتی است که دولت میزبان مکلف به رعایت آنها بوده و در صورت تخلف از آنها، سرمایه گذار خارجی می تواند بدون لزوم پیش بینی شرط داوری در قرارداد با دولت میزبان مستقیما براساس معاهده به داوری بین المللی مراجعه کرده و یا از طریق دولت متبوع خویش علیه دولت سرمایه پذیر اقدام نماید. در ارتباط با کشور ایران، با برخورداری از ذخایر فراوان نفت و گاز و موقعیت ممتاز ترانزیتی، این پیمان بسیار قابل توجه است. در مورد کشور ما باتوجه به وضعیت خاص اقتصادی، برخورداری از ذخایر سرشار انرژی و نفت و گاز و موقعیت ممتاز ترانزیتی، تنها راهکار مفید، الحاق کامل می باشد.

پیمان منشور انرژی؛ سرمایه گذاری؛ الحاق ایران.