جایگاه نفس و هویت در علم النفس با تاکید بر دیدگاه ملاصدرا و ابن سینا

چرا انسان امروز هویت اش را گم کرده چرا ما نمی دانیم چه چیزی می خواهیم دلیل اصلی گم کردن هویت جهل و نادانی نسبت به هویت الهی انسان و عدم خودشناسی عمیق دینی است. مساله حقیقت نفس انسان یکی از مهمترین مسائل علم النفس (روان شناسی )بوده که همواره مورد توجه اندیشمندانی از فلاسفه یونان باستان ، قرون وسطی تا فلسفه دوره جدید در غرب و فلسفه اسلامی بوده و هست. در این مقاله تلاش شده است دلایل فراموشی هویت انسان وحقیقت هویت انسان را از دیدگاه ابن سینا و ملاصدرا تجزیه و تحلیل نموده ومورد ارزیابی قرار دهیم. این دو حکیم پس از تعریف هویت انسان به کمال اول مدعی شده اند که حقیقت نفس را نمیتوان از این تعریف استنتاج کرد زیرا به نظر ابن سینا این تعریف به لحاظ حیثیت اضافی نفس است و نه حقیقت نفس و به همین دلیل برای اثبات حقیقت جوهری نفس دلایل دیگری ارائه نموده اند. همچنین شیخ به جامعیت این تعریف اشکال نموده و معتقد است مفهوم نفس در حیوان و فلک به اشتراک لفظی بکار رفته است. اما ملاصدرا هرچند با ارائه تحلیلی منطقی از مفهوم نطق و حیات، اشکال را دفع کرده است و لکن با توجه به دست آوردهای جدید علم نجوم توجیهات ایشان درباره نفس فلکی قابل قبول نمیباشد. مع الوصف با اینکه این دو حکیم حقیقت مطلق نفس انسانی را از سنخ جوهر دانسته اند لکن دلائلی که برای اثبات جوهریت نفس ناطقه بیان نموده اند با دلائل اثبات جوهریت نفس نباتی و حیوانی تفاوت دارد.

Keywords:

هویت انسان , نفس , کمال اول , جوهر , عرض , حیثیت اضافی