آذر زمانی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
مجید محمودآبادی - دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
وحیدرضا جلالی - استادیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان

آب و خاک به عنوان منابع طبیعی اصلی در عرصه های آبخیز کشور، بهطور پیوسته در حال تخریب و از بین رفتن هستند. یکی از عوامل فرساینده که باعث هدررفت خاک میشود، رواناب سطحی است. فرسایش ورقهای در اراضی کشاورزی باعث تخلیه عناصر غذایی و در نتیجه کاهش تولید محصول میشود. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر برخی پارامترهای هیدرولیکی جریان بر غلظت رسوب حاصل از فرسایش ورقه ای با استفاده از فلوم شیب پذیر آزمایشگاهی اجرا شد. آزمایشها از طریق ایجاد ترکیب های مختلف شیب 2/1 ، 2/8، 3 و 4 درصد و دبی جریان 70 و 100 میلیلیتر در ثانیه بر روی 30 نمونه خاک کشاورزی متعلق به مناطق مختلف اطراف شهر کرمان انجام شد. طی هر رخداد فرسایش، با استفاده از روش ردیاب پرمنگنات پتاسیم، سرعت جریان سطحی اندازه گیری شد. در ادامه، شاخص های هیدرولیکی جریان شامل تنش برشی، قدرت جریان و قدرت جریان واحد تعیین شدند. نتایج نشان داد که با افزایش سه پارامتر یادشده، غلظت رسوب حاصل از فرسایش ورقه ای بصورت خطی افزایش یافت. در واقع افزایش شیب و دبی جریان ورقه ای، افزایش تلفات خاک را در پی داشت. یافته های این پژوهش لزوم توجه به اهمیت مدیریت صحیح و استفاده از روشهای اصولی حفاظت خاک به ویژه در اراضی شیبدار تحت کشت دیم را نشان داد.

سرعت جریان، تنش برشی، قدرت جریان، قدرت جریان واحد، فلوم شیب پذیر.