سعیده خلیلی راد - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری نام دانشگاه: موسسه آموزش عالی اقبال لاهوری مشهد
مریم خزاعی - دکتری معماری گرایش تاریخ و تئوری موسسه محل اشتغال: استادیار موسسه آموزش عالی اقبال لاهوری مشهد

سنت معماری هر سرزمین را تنها بناهای شاخص و صاحب سبک آن سرزمین که توسط معماران بنام هر دوره ساخته شده اند، تشکیل نمی دهند؛ بلکه معماری بومی (مردمی) را که بخش عمده و قابل توجه معماری است نیز در خود دارد. آنچه که مسئله امروز معماری معاصر ماست؛ این است که از بوم خود جدا شده و فاقد هویت بومی و منطقه ای می باشد. هماهنگی ساختار سکونتگاه های بومی با هدف بهره مندی از توان های بالقوه محیط طبیعی و بسترهای اجتماعی حاکم، حاوی نکات ارزشمندی از معماری بومی است. در نتیجه هدف از این پژوهش شناخت هرچه بیشتر این نوع از معماری و اصول و فاکتورهایی که سازندگان آن ها در هنگام ساخت بنا به کار می برده اند، می باشد. در این پژوهش تلاش شده است تا با ورود به حوزه مطالعات معماری بومی، ضمن شناخت ویژگی های این هنر مردمی، به بررسی عواملی که در پدیدآمدن این معماری موثر بوده و همچنین فرآیند شکل گیری آن ها که توسط معماران بوم گرا مورد بررسی قرار گرفته اند؛ پرداخته شود. برای دستیابی به اهداف تحقیق از روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و مطالعات کتابخانه ای استفاده شده است.نتایج تحقیق نشان می دهد که چگونه عوامل فرهنگی و محیطی مهمترین تاثیر را در شکل گیری بناهای بومی داشته است و طی بررسی های انجام شده مشخص می باشد که امروزه عامل انسانی بایستی هم تراز عامل اقلیمی، سازه ای و . . . در مطالعات مربوط به معماری خانه ها مورد مداقه قرار گیرد. ادامه این پژوهش می تواند زمینه ای را جهت ترغیب هرچه بیشتر جامعه به معماری بومی برای یافتن راهکارهایی جهت رفع برخی از معضلات کنونی معماری فراهم آورد.

معماری بومی، معماری مردمی، معماری فولکلوریک، معماری سنتی، معماری ابتدایی، معماری خودجوش