رضا روحی امیرحسینی - کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان
مریم دولتی راینی - مدرس دانشگاه پیام نور

پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل محافظت کننده و مخاطره آمیز در مصرف مواد و اعتیاد نوجوانان شهرکرمان انجام شد. برای شناخت عوامل مخاطره آمیز، جامعه ی آماری شامل نوجوانان پسر شهرکرمان که سوءمصرف مواد مخدر در آنها محرز شناخته شده بود که نمونه ای با روش نمونه گیری هدفمند (n=11) انتخابشد و به منظور جمع آوری اطلاعات راجع به عوامل محافظت کننده، جامعه ی آماری شامل مشاوران ومربیان پرورشی دبیرستان های پسرانه ناحیه 2 آموزش و پرورش و مسئولان مراکز ترک اعتیاد شهر کرمان بودکه نمونه ای با روش نمونه گیری هدفمند (n=11) انتخاب شد. جمع آوری داده ها برای تعیین عوامل مخاطرهآمیز به روش مصاحبه انفرادی نیمه ساختار یافته از نوجوانان مبتلا به سوء مصرف مواد مخدر و برای تعیینعوامل محافظت کننده، به صورت بحث گروهی با مشاوران و مربیان پرورشی آموزش و پرورش و مسئولانمراکز ترک اعتیاد بود. روش تجزیه و تحلیل داده ها به صورت تحلیل محتوایی بوده است. نتایج این پژوهشنشان داد که عوامل مخاطره آمیز فردی، محیطی و اجتماعی که به ترتیب دارای بالاترین اولویت بودند عبارتنداز : دارا بودن شخصیت آزار دهنده، اعتیاد یکی از اعضاء خانواده، فقدان قوانین و مقررات جدی، عرضه یزیاد و سهولت دسترسی مواد. مهمترین عوامل محافظت کننده هم عبارت بودند از : کسب مهارت هایزندگی، پیوند و ارتباط مثبت بین نوجوانان و والدین، نظارت خانواده بر رفت و آمد و معاشرت های فرزندان،عدم دسترسی به مواد. لذا برنامه های پیشگیری از سوء مصرف مواد مخدر باید جزء برنامه های ثابت آموزشنوجوانان و خانواده ها باشد.

عوامل مخاطره آمیز، عوامل محافظت کننده، اعتیاد، نوجوانان