محمد عترت دوست - استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

از جمله بایسته های دین مبین اسلام در مواجهه با مسائل مستحدثه و نظریات جدید، استنطاق از قرآن کریم و طرح پرسش از این کتاب آسمانی است، اما قبل از طرح بحث به منظور پاسخگویی به این سوال که دین مبین اسلام چه نظری در باب موضوعات جدید دارد، پرداختن به روش تحقیق مناسب و کارآمد برای کشف و شناسایی آیات مرتبط با آن موضوع، از اهمیت و ضرورت بیشتری برخوردار بوده و گام اساسی در پژوهش های میان رشته ای برای تحول در حوزه علوم اسلامی است. از جمله نظریه های جدید مطرح شده در عصر اخیر ، موضوع قدرت نرم و مولفه ها و منابع ایجاد آن در جوامع انسانی است. اگرچه این نظریه ابتدا توسط اندیشمندان غربی مطرح شده، اما این سوال همواره مطرح بوده که آیا قرآن کریم نیز در این زمینه نظریه ای دارد و با کدام روش می توان به آیات مناسب در این زمینه دسترسی پیدا کرده و در نهایت چگونه و بر اساس چه مبنایی، می توان نظریه معتبر را بدون ورود به حوزه تفسیر به رای، کشف و شناسایی نمود در این مقاله تلاش شده تا در یک رویکرد میان رشته ای و با استفاده از روش های تحقیق معناشناسی ساختاری و تحلیل محتوای کیفی ، در ابتدا شبکه معنایی مفهوم قدرت شامل واژگان همنشین و جانشین در قرآن کریم شناسایی شده، سپس با تحلیل کیفی مضامین آنها و مقوله سازی از مضامین مستخرج از جداول تحلیل محتوا، مولفه ها و ارکان نظریه قدرت نرم از منظر قرآن کریم استخراج شود. بدیهی است انجام این گونه پژوهش ها، اقدامی در راستای معرفی روش های تحقیق میان رشته ای جهت استنطاق از این کتاب آسمانی در مواجهه با مسائل مستحدثه و جدید است.

قرآن کریم, قدرت, قدرت نرم, معناشناسی ساختاری, تحلیل محتوای کیفی, الگوپردازی