عابدین مومنی - دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران
حامد ضیاءفر - دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران

دانشمندان شیعه بر اساس سیاق درونی آیه تبلیغ (مائده: 67) و با تاکید بر روایات صحیحی که ذیل این آیه در کتب روایی فریقین وجود دارد، ولایت امیرمومنان علی(ع) را پس از پیامبر گرامی اسلام(ص) نتیجه گرفته­اند. در مقابل تفاسیر اهل سنت در تمام دوره­ها با تکیه بر دلایلی که در صدر آنها توجه به سیاق آیات قرار دارد، از پذیرش این استدلال سر باز زده­اند. برخی دانشمندان شیعه در مقام پاسخ به این شبهه ادعا می کنند که میان آیه تبلیغ و آیات قبل و بعد آن ارتباط معنایی وجود ندارد و لذا این سیاق آیات، از حجیت ساقط است. این پژوهش نشان می­دهد انسجام معنایی آیات قبل و بعد از آیه تبلیغ، نه تنها تضادی با ارتباط این آیه با ولایت امیر مومنان علی(ع) ندارد، بلکه خود دلیلی محکم بر وجود چنین ارتباطی است. همچنین با توجه به دلالت سیاق، می­توان به معنای ولایت نیز در همین آیات دست یافت. در این آیات تعبیر ما آنزل در ارتباط با مفهوم ولایت به کار رفته و از جاری شدن ولایت خدا بر رسولش و برخی مومنان خاص صحبت شده است. در تمام این سیاق، قوم یهود و اعتقاد باطل آنان به عنوان اصلی­ترین دشمنان ولایت معرفی می­شوند.

ولایت, آیه تبلیغ, انسجام معنایی آیات, غدیر