مهناز نیکوکار - کارشناسی ارشد آبخیزداری

روند روبه افزایش سیل در سال های اخیر حاکی از این است که اکثر مناطق کشور در معرض تهاجم سیلابهای ادواری و مخرب قرار دارند از این نظر بسیاری ازشهرها، روستاها، تأسیسات صنعتی و کشاورزی در معرض خطر سی لگیری قرار گرفته اند. و به دلیل وسعت زیاد حوزه های آبخیز و محدودی تهای اقتصادی و اجرائی، احیاء آبخیزها از دیدگاه کنترل سیل در یک پروژه واحد عملی نیست. ارزیابی اثر عملیات آبخیزداری بر سیل و انتخاب مناطق دارای اولویت برای اجرای پروژه های کنترل سیل یک تصمیم کارآمد، اساسی و بسیار مهم است. زیرا از یک طرف میزان تأثیر اقدامات آبخیزداری بر دبی اوج، حجم سیلاب و زمان به اوج رسیدن مشخص می شود و از طرف دیگر با اولویت بندی مناطق از نظر سیل خیزی از اعتبارات می توانیم به طور بهینه استفاده کنیم. برای بررسی این امر، حوضه گلابدره- دربند با استفاده از مدل HEC-HMS مورد مطالعه قرارگرفت که این حوضه از دو جهت حائز اهمیت است. اول حفاظت از آن به عنوان یک مکان تفریحی و فرح بخش و دوم کاهش خطرات سیل و جلوگیری از هدر رفت سرمای ههای انسانی و مالی، با کار برد مدل HEC-HMS حوضه گلابدره – دربند شبی هسازی شده و با دادن اطلاعات به مدل، حوضه را در شرایط قبل و بعد از عملیات آبخیزداری در دوره های بازگشت مختلف مورد مقایسه قرار داده و میزان اثر عملیات آبخیزداری را بر پارامترهای سیل بررسی کردیم که نتایج تحقیق نشان می دهد اثر اقدامات آبخیزداری دردوره های بازگشت کوتاه مشخص تر است. به عبارت دیگر تفاوت دبی اوج در شرایط قبل و بعد از عملیات آبخیزداری در دوره های بازگشت کوتاه زیاد است سپس با اطلاعات موجود شاخ صهای اولویت بندی زیرحوضه ها جهت انجام عملیات مهار سیلاب را معرفی کردیم و از بین شاخص ها، شاخص محک به عنوان شاخص مناسب جهت اولویت بندی زیر حوضه ها از نظر سیل خیزی تشخیص داده شد.