محمود عباسی - عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان
حسین صادقی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان دانشکده ادبیات و علوم انسانی
جواد شیروانی - دانشجوی دکتری دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده در زبان شناسی شناختی که از مکتب های نوین زبانشناسی است، استعاره پدیده ای زبانی به طور عام و زبان ادبی به طور خاص نیست، بلکه پدیده ای شناختی و ذهنی است و آنچه در زبان ظاهر می شود، صرفا نمودی از این پدیده ذهنی است و در واقع، استعاره های ادبی و زیبایی شناختی فقط زیرمجموعه ای از استعاره اند. در این پژوهش که به روش تحلیلی و توصیفی انجام گرفته است، سعی بر آن بوده است که با استفاده از رویکرد زبان شناسی شناختی به بررسی انواع استعاره در غزلیات حافظ شیرازی پرداخته شود. بدین منظور پس از مطالعه غزلیات، موارد استعاره های هستی شناسانه، ساختی و جهتی مشخص شدند و از نظر کمی و کیفی مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که شاعر به ترتیب از این استعاره ها با بسامد فراوانی 85/77%، 24/15% و 91/6% استفاده کرده است. مطالعات بیشتر نشان داد که وی از اسم نگاشت های عاشقانه، عارفانه، رندانه، مدحی و فلسفی در بیان استعاره های هستی شناسانه و از جهت های راست، درون، بیرون، کنج، بلند، پیش، فراز، زیر، اوج، بن، سر و دور برای بیان مفاهیم استعاره های جهتی استفاده کرده است.

زبانشناسی شناختی, استعاره هستی شناسانه, استعاره ساختی, استعاره جهتی, حافظ