سعید طاوسی مسرور - دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه تهران
رسول جعفریان - استاد گروه تاریخ دانشگاه تهران

کتاب فهرست اسماء مصنفی الشیعه اثر ابو العباس احمد بن علی نجاشی مشهور به رجال نجاشی، از مهم­ترین آثار امامیه است که تاکنون آثار متعددی اعم از کتاب و مقاله درباره آن و مولفش نوشته شده است. با وجوداین، درباره ابعاد مختلف حیات علمی نجاشی مانند آثار، مشایخ، شاگردان، وثاقت و جایگاه علمی او، ابهام هایی وجود داشت که این مقاله به بررسی آنها پرداخته است. این مباحث عبارت است از: آیا نجاشی آثار فراوانی داشته است آیا نجاشی صاحب تفسیری بر قرآن کریم بوده است آیا سید مرتضی از مشایخ نجاشی بوده است آیا مراد از السید الشریف در مقدمه رجال نجاشی، همان سید مرتضی است مراد از مطلق ابو العباس در رجال نجاشی، ابن نوح است یا ابن عقده آیا نجاشی در تضعیف راویان تحت تاثیر ابن غضائری و حسین بن عبیدالله غضائری بوده است آیا می­توان به وثاقت تمام مشایخ نجاشی قائل شد آیا نجاشی از مشایخ ابو جعفر طوسی بوده است افزون بر این در کتاب الاجتهاد و التقلید فی علم الرجال و مقاله نگاهی بر وثاقت ابو العباس نجاشی اشکالاتی متوجه وثاقت نجاشی و شخصیت علمی وی شده که بدانها پاسخ داده شده است.