تعیین رویشگاه بالقوه گیاه دارویی آنغوزه (Ferula assafoetida) با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی و سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: منطقه چترود، کرمان)

استفاده بهینه اراضی نیازمند ارزیابی دقیق منابع بوم شناختی است. ازآنجایی که گیاهان دارویی شرایط اقلیمی و محیطی خاصی را می طلبند، لذا محققان و کارشناسان توجه ویژه ای به ارزیابی تناسب اراضی داشته و بر پایه مدل های بوم شناختی-کشاورزی، منابع محیطی را با روش های مناسب شناسایی، ارزیابی و به منظور اهداف خاصی قابلیت سنجی می نمایند. تحقیق حاضر به منظور بررسی تاثیر عوامل اقلیمی، توپوگرافی و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک بر رویشگاه گیاه دارویی آنغوزه در منطقه چترود استان کرمان و پهنه بندی نواحی مناسب و مستعد توسعه این گیاه با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) انجام شد. بدین منظور ابتدا نیازهای بوم شناختی گیاه آنغوزه با استفاده از منابع علمی تعیین و درجه بندی گردید. سپس با نمونه برداری خاک از سطح منطقه در 14 نقطه، نقشه های موضوعی موردنیاز تهیه و طبقه بندی شد. پارامترهای بررسی شده شامل بارش، دما، ارتفاع، شن، سیلت، رس، آهک، اسیدیته، هدایت الکتریکی، پتاسیم، رطوبت اشباع، فسفر، ماده آلی، و نیتروژن می باشند. درنهایت با تلفیق و هم پوشانی نقشه­های وزن دهی شده در محیط GIS، پهنه بندی رویشگاه گیاه آنغوزه استخراج گردید. نتایج نشان داد که گیاه آنغوزه در چهار پهنه (خیلی مناسب، مناسب، متوسط و ضعیف) ازنظر تناسب اراضی قرار گرفت. حدود 4826 هکتار (16.9درصد) از منطقه چترود دارای تناسب بالایی جهت رویش گیاه آنغوزه می باشند که داشتن هدایت الکتریکی و اسیدیته پایین، ماده آلی بالا و ارتفاع 1900 تا 2500 متر از ویژگی های این منطقه است. حدودا 6819.6 هکتار (23.8 درصد) از مساحت اراضی منطقه به دلیل کمبود بارش، ارتفاع بالا و کمبود مواد آلی جهت رویش آنغوزه نامناسب ارزیابی شد.

Keywords:

تناسب اراضی , رویشگاه آنغوزه , سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) , تحلیل سلسله مراتبی , کرمان