حسین اسماعیلی رزی - دکتری علوم اقتصادی، دانشگاه اصفهان
بهنام ابراهیمی - دکتری علوم اقتصادی، دانشگاه اصفهان
شیرین شیرعلی - کارشناس ارشد علوم اقتصادی، دانشگاه اصفهان

کشورهای صاحب منابع نفتی از جمله ایران ثروت هنگفتی را از صادرات نفت در چند دهه اخیر به دست آورده­اند که این ثروت به واسطه رسم و قانون در اختیار دولت قرارگرفته است. این درآمد در بیشتر حکومت­های صاحب منابع نفتی، در کنار تاثیر مستقیم بر رشد اقتصادی، دامنه اقتدار دولت­ در عرصه­های سیاسی و اجتماعی را تغییرداده و با کاهش کیفیت نهادی و به عبارتی افزایش خطر سیاسی در این حوزه­ها، به صورت غیرمستقیم نیز بر رشد اقتصادی تاثیر داشته­است. با توجه به این نکته، در این پژوهش با استفاده از یک الگوی معادلات همزمان برای اقتصاد ایران، از یک سوی تاثیر درآمد حاصل از صادرات منابع نفتی بر کیفیت نهادی را مورد آزمون قرار داده و از سوی دیگر، تاثیر شاخص­های کیفیت نهادی بر رشد اقتصادی را مطالعه کرده ایم. نتایج برآورد ضرایب الگو نشان می­دهد که در دوره 1363-1391، از نفت به عنوان ابزار اعمال حاکمیت سیاسی در ایران استفاده شده است. به بیان دیگر، افزایش درآمدهای نفتی در ایران با کاهش کیفیت نهادی و افزایش خطر سیاسی به صورت غیرمستقیم تاثیر منفی بر رشد اقتصادی داشته­­است.

منابع طبیعی, درآمدهای نفتی, خطر سیاسی, کیفیت نهادی, رشد اقتصادی