علیرضا نیکویی - دانشجوی دکتری
منصور زیبایی - دانشیار بخش اقتصاد کشاورزی دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز.

حوضه آبخیز زاینده ر ود اصفهان به عنوان مهمترین منبع تامین آب بخش میانی فلات مرکزی ایران شاهدبروز بحران آب در گذشته و حال بوده و امنیت اقتصادی کشاورزان این حوضه با تنشهای شدیدی روبرو بوده است. مقابله با این بحران نیازمند اجرای سیاستهای تحت کنترل سازمانهای ذیربط در منطقه می باشد. لازمه انتخاب اصولی این سیاستها آن است که جنبه ها و نتایج ممکن آنها با استفاده از مدلهای مربوطه شبیه سازی و ارزیابی شوند . در مطالعه حاضر از روش برنامه ریزی ریاضی مثبت PMP ، برای کاربرد در بخشی ازحوضه زاینده رود واقع در شهرستان اصفهان، استفاده شد . براساس نتایج حاصله که از اعمال سناریوهای مختلف کاهش عرضه آب بر مدل به دست آمد، نحوه مقابله بسته به شدت بحران و میزان محدودیتهای اعمال شده، متفاوت است . در زمان اعمال محدودیتهای کم و متوسط (سناریوهای کاهش 20 و 40 درصد موجودی منابع آب ) با اعمال حداکثر 20 درصد کم آبیاری به همراه تقبل کاهش عملکرد برای بعضی از محصولات وتغییرات سطح زیر کشت آنها می توان به حداقل کاهش در بازده برنامه ای منطقه دست یافت . با بروز بحرانهای شدیدتر ( 60 درصد کاهش موجودی منابع آب ) اعمال کم آبیاری می تواند تا کاهش سطح حداکثر 50 درصد برای بعض ی از محصولات نیز صورت پذیرد . بر این اساس، توصیه شد که در اعمال سیاستهای محدود کردن عرضه آب در شبکه های آب رسانی، قبل از هرگونه اقدامات شتابزده ای، به تجزیه وتحلیل روشهای حداقل کردن آثار منفی اقتصادی این سیاستها منطبق با روش اجرائی این مطالعه پرداخته شود . سپس، خروجی سد و عرضه آب در شبکه ها را بر اساس نتایج الگوی برنامه ریزی ریاضی واقعی، تنظیم و توصیه های ترویجی لازم بر مبنای تغییرات میزان مصرف آب در مراحل مختلف کشت محصول صورت پذیرد.

بحران آب، کشاورزی، سیاست، کم آبیاری، برنامه ریزی ریاضی واقعی