بهمن زینلی - استادیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان
علی اکبر جعفری - دانشیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان
طیبه رستمی - کارشناسی ارشد مطالعات خلیج فارس از دانشگاه اصفهان

خلیج فارس در طول تاریخ پرفرازونشیب خود همواره به عنوان یکی از مناطق مهم و استراتژیک موردتوجه کشور های منطقه ای و فرا منطقه ای قرار داشته است. این کشورها همواره سعی داشته اند جایگاه سیاسی و اقتصادی خویش را در این منطقه ارتقاء بخشند. در سال های 1820 تا 1907 م، خلیج فارس صحنه رقابت بین المللی گردید. رقابت انگلستان و روسیه به عنوان دو قدرت جهانی در سده نوزدهم و اوایل سده بیستم در خلیج فارس بخش مهمی از تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی این منطقه است. هدف این پژوهش پرداختن به این مسئله است که چه عواملی سبب شد خلیج فارس در طی سال های 1820 تا 1907 م. صحنه رقابت سیاسی و اقتصادی انگلستان و روسیه گردد. در راستای پاسخ به این سوال تلاش می­شود که با استناد به منابع اصلی و پژوهشی و به شیوه توصیفی و تحلیلی موضوع مورد بررسی قرار گیرد و به نظر می رسد که با توجه به موقعیت ژئوپلیتیک خلیج فارس و نزدیکی آن به هند، باعث گردید که انگلستان در راستای حفظ منافع سیاسی و نظامی خود در این منطقه و روس­ها در راستای دست یابی به منافع جدید، به رقابت جدی پرداخته، که نهایتا با تسلط کامل انگلیس بر این منطقه و خروج روس­ها از آن در سال 1907 م به پایان آمد.

رقابت, استعمار انگلیس, روسیه, خلیج فارس