محسن بتلاب اکبرآبادی - استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه جیرفت
معصومه برسم - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته باستان شناسی.

آیین­های مرتبط با مرگ در فرهنگ­های گوناگون، صرفا نوعی مراسم کلیشه­ای نیست، بلکه حاوی مضامین و نمادهای مذهبی و اساطیری­ای است که نشان­دهنده گفتمان­های حاکم بر آن فرهنگ است. آیین­های مرگ، اگرچه در حوزه تمدنی هلیل­رود، مانند سایر نقاط ایران، تحت تاثیر گفتمان مذهبی- اسلامی شکل گرفته، اما در ضمن این آیین­ها، باورها و رسومی وجود دارد که در عین اشتراک با فرهنگ­های دیگر، نشانگر نوعی اعتقادات اساطیری است که تحلیل آنها می­تواند وجوه گوناگون عقیدتی- فرهنگی مرگ را به تصویر کشد. در این مقاله تلاش شده تا با رویکردی اسطوره­ای به آیین­های پیش و پس از مرگ، به مثابه آزمون تشرف(نوزایی)نگریسته شود و وجوه نمادین و انتقالی مرگ که منجر به نوعی تغییر وجودی، گذر از هرج و مرج جهان غیر دینی و  پیدایش دنیایی دیگر می­شود، مورد تحلیل قرار بگیرد. این تحقیق نشان می دهد که باور به مرگ در حوزه تمدنی هلیل­رود، همراه با نوعی تقدس سازی است و تشرف در آیین مرگ، بر اساس تقابل مقدس و نامقدس، تشخص می یابد. .

هلیل­ رود, آیین تشرف, مرگ, تدفین, مقدس, نامقدس