احمد بدری - دانشگاه شهید بهشتی
عظیم رجبی - دانشگاه شهید بهشتی

  تاکنون به منظور طراحی مدلی مناسب برای پیش­بینی بازده سهام، تلاش­های بسیاری صورت گرفته است. یکی از قدیمی­ترین این مدل­ها، CAPM می­باشد. به رغم مقبولیت نسبی، این مدل همواره به دلیل قدرت تبین­کنندگی پایین و به استناد آزمون­های تجربی متعددی مورد انتقاد قرار گرفته است. مدل سه عاملی فاما و فرنچ (1993) از موخرترین مدل­های ارائه شده در این حوزه است. پس از ارائه این مدل، محققین دیگری سعی کرده­اند با افزودن عامل (عوامل) دیگری به این مدل، قدرت توضیح­دهندگی آن را افزایش دهند که معروف­ترین آنها مدل چهار عاملی کارهارت می­باشد که عامل مومنتوم را به مدل سه عاملی افزوده است. تحقیقات بعدی، عامل نوسان­پذیری را مورد توجه قرار دادند.   تحقیق حاضر در پی آزمون قدرت توضیح­دهندگی مدل چهار عاملی است که با افزودن نوسان­پذیری، کارکرد این مدل را در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار داده است. نمونه مورد بررسی شامل 95 شرکت در بازه زمانی 1381 تا 1390 می­باشد.   نتایج نشان می­دهد، شرکت­های بزرگ در مقایسه با شرکت­های کوچک، شرکت­های رشدی در مقایسه با شرکت­های ارزشی – برخلاف نتایج تحقیقات فاما و فرنچ (1993) – دارای بازدهی بالاتری می­باشند. به علاوه، شرکت­های دارای انحراف معیار بالاتر بازده در مقایسه با شرکت­های دارای انحراف معیار پایین، بازدهی بالاتری دارند. همچنین، افزودن عامل نوسان­پذیری به مدل سه عاملی موجب افزایش معنادار در قدرت توضیح­دهندگی مدل سه عاملی می­گردد. و نهایتا توان تبیین­کنندگی مدل چهار عاملی، تحت تاثیر اثر صنعت قرار نمی­گیرد.  

مدل سه عاملی فاما و فرنچ, مدل چهار عاملی, نوسان­پذیری, انحراف معیار بازده سهام