ثاراله رضاپور - دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
سیدابوالقاسم مرتضوی - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس

تعیین الگوی کشت مناسب، نقش مهمی در رسیدن به اهداف واحدهای تولیدی کشاورزی ایفا می کند . بدست آوردن ترکیبی از محصولات که بتواند بیشترین درآمد را از مصرف هزینه های ثابت برای زارع داشته باشد و یا کمترین هزینه ایجاد یک درآمد ثابت را در بر داشته باشد اهمیت و یژه ای دارد . یکی از متداولترین ابزارهای اقتصاد کشاورزی برای رسیدن به این هدف استفاده از برنامه ریزی ریاضی می باشد . برنامه ریزی و تصمیم گیری برای واحدهای کشاورزی در شرایط عدم قطعیت صورت می گیرد و برای رسیدن به توسعه کشاورزی، منطقی به نظر می رسد که در برنامه ریزی ها و سیاست گزاریها و تصمیم گیری های مرتبط با واحدهای کشاورزی، ریسک را دخالت داده و به آن توجه شود. تعیین الگوی بهینه کشت از یک سو و دخالت دادن ریسک برای واقعی تر کردن آن از سوی دیگر، اقداماتی در جهت کمک به توسعه واحد کشاورزی و تحقق اهداف برنامه های ک شاورزی می باشند. لذا هدف کلی این مطالعه تعیین الگوی بهینه محصولات زراعی و باغی در شهرستان آمل با استفاده از الگوهای برنامه ریزی ریسکی می باشد برای این منظور با در نظر گرفتن ریسک از الگوهای برنامه ریزی خطی متعارف و دو الگوی ریسکی موتاد و تارگت موتاد استفاده شد . نتایج نشان داد که در الگوی موت اد با افزایش سطح درآمد انتظاری، الگوی کشت به سمت جایگزین کردن محصولات با درآمد ناخالص بالاتر به جای دیگر محصولات با درآمد ناخالص پایین تر حرکت می کند. با افزایش درآمد انتظاری، هلو، شلیل و شبرنگ که دارای درآمد ناخالص بالاتر هستند، وارد برنامه می شوند و سطح زیر کشت برنج و کلزا کاهش می یابد و در واقع به سمت محصولات بادرآمد ناخالص بالاتر حرکت می کند. همچنین نتایج الگوی تارگت موتاد نشان می دهد که سطح زیر کشت برنج و کلزا کاهش یافته و به سمت مح صولات با درآمد بالاتر رفته است که این امر نشان می دهد که محصولات مذکور ریسکی هستند . سطح زیر کشت هلو و شلیل نیز افزایش یافت . نتیجه مهم دیگری که می توان گرفت، این است که در بالاترین ریسک درآمدی ممکن، نتایج ارائه شده از سوی هر سه الگوی بهینه فوق با هم برابر است . لذا پیشنهاد شد محصولات باغی جایگزین محصولات زراعی شوند تا سودآوری بیشتری برای بهره برداران حاصل گردد.

الگوی بهینه کشت تلفیقی، برنامه ریزی موتاد، برنامه ریزی تارگت موتاد