آناهیتا مختاری - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه ایوان کی
علیرضا یادگاری - مدرس دانشگاه ایوان کی
حسین عالی - استادیار گروه معماری دانشگاه ایوان کی

ناهنجاری در شرایط زیست محیطی، افزایش روزبه روز فشارهای روحی و روانی، استرس و اضطراب موجود در زندگی انسان ها از عوامل مهم دگرگونی محیطی است. در این راستا ضرورت وجود یک فضای شهری پویا، هنجار محور و فکر شده، برای تامین آرامش روانی انسان و همچنین در جهت بهبود شرایط اکولوژیکی، بیش از پیش به عنوان عاملی موثر خودنمایی می کند. طراحی میدان گاه شهری (پلازا) در فضای شهری یکی از راه حل های بنیادی می باشد که بشر در این زمینه ارائه داده است. مقوله پلازا در کشورهای پیشرفته دنیا امری حل شده است در حالی که متاسفانه در کشور ما آنچنان موردتوجه نیست. در واقع این فضاهای باز شهری از دیرباز تاکنون یکی از ملزومات زندگی شهری بوده اند که امروزه به دلیل گسترش مسیرهای سواره و شبکه راه ها که تمامی نقاط شهر را درگیر کرده اند، به فراموشی سپرده شده اند. این در حالی است که با توجه به فشارهای روحی، دغدغه های زندگی شهری و مشکلات زیست محیطی، نیاز به فضاهایی دلچسب و دنج برای برقراری ارتباط بیشتر با طبیعت در میان انبوه شلوغی های شهری بیش از هر زمان احساس می شود. به بیانی روشن تر می توان پلازاها را به عنوان نقاط عطف فضاهای شهری، عاملی موثر در ایجاد تعاملات اجتماعی و بازویی محرک برای ایجاد توسعه پایدار شهری مبتنی بر الگوهای پایداری و زیست محیطی دانست. همچنین اگر این فضاها در مسیر صحیح و بر مبنای مطالعات و پژوهش های میدانی خلق شوند، می توانند در راستای زیباسازی فضاهای شهر و به دنبال آن، تقویت سیمای شهر نقش چشمگیری داشته باشند؛ در نتیجه، بستری برای زیبایی و آرامش بصری انسان و توسعه عملکردهای اجتماعی مانند، عملکردهای فرهنگی، تفریحی، گردشگری و... فراهم آورند که در عین حال می تواند به عنوان عنصری هویتی، نشان دهنده ی هویت، اصالت و فرهنگ شهر نیز باشد، همانند میدان نقش جهان که به نوعی پلازای شهر اصفهان محسوب می شود و فرهنگ این شهر را به نمایش گذاشته است.

فضاهای شهری، میدان گاه شهری، پلازا، معماری پایدار، توسعه پایدار، بوم شناسی