ندا ملکی فاراب - دانشجوی دکترای روان شناسی تربیتی دانشگاه الزهراء(س)، تهران، ایران
فروغ الصباح شجاع نوری - استادیار دانشگاه الزهراء(س)، تهران، ایران
حسین بستان نجفی - استاد یار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تهران، ایران
سیمین حسینیان - استاد دانشگاه الزهراء، تهران، ایران

با توجه به اهمیت خانواده و نقش مهمی که حمایت اعضای آن از هم در سلامت خانواده و متعاقب آن سلامت جامعه ایفا می کند پژوهش حاضر با هدف تدوین شاخصها و ترسیم الگوی کارکردهای حمایتی خانواده در اسلام مبتنی بر نظریه زمینه ای انجام شده است. این پژوهش به شیوه کیفی و با بهره گیری از تکنیک پژوهش کیفی داده بنیاد انجام شده است. بیش از 200 منبع دینی شامل قرآن کریم و نیز کتب حدیث معتبر و مشهور شیعه و اهل سنت با روش نمونه گیری هدفمند بررسی شدند و داده ها با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختاریافته و تعاملی تا رسیدن به اشباع اطلاعات گردآوری شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار MAXQDA استفاده گردید. مقوله های مرتبط با کارکردهای حمایتی خانواده تراز اسلامی استخراج و در سه مرحله کدگذاری شد. مقوله های استخراج شده پیرامون کارکردهای حمایتی ذیل دو مقوله حمایت معنوی و حمایت عاطفی استخراج شدند. زیرکدهای حمایت معنوی در حوزه روابط میان اعضای خانواده، وظایف فرزندان، وظایف پدر و مادر، و وظایف زن و شوهر ترتیب یافته اند؛ زیرکدهای حمایت عاطفی نیز ذیل روابط زن و شوهر، والدین و فرزندان، روابط اعضای خانواده، روابط خانواده با خویشاوندان، و روابط خانواده با همسایگان دسته بندی شده اند. اطلاع از کارکردهای حمایتی خانواده تراز اسلامی علاوه بر این که جنبه دانش افزایی داشته و می تواند به زوجین، خانواده ها و درمانگران خانواده کمک کند که از آنچه رفتار طبیعی و سالم است آگاه تر شوند در بخش کاربردی هم می تواند در استفاده از این معیارها برای سلامت هر چه بیشتر خانواده ها کمک کننده باشد.

خانواده اسلامی, کارکردهای حمایتی خانواده, نظریه زمینهای, پژوهش کیفی