محمد نریمانی - استاد روان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی
میرنادر میری - دانشجوی دکتری تخصصی روان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی

هدف از پژوهش حاضر تعیین مولفه های تشکیل­دهنده و عوامل تاثیرگذار بر موفقیت تحصیلی رتبه­های برتر کنکور در قالب یک الگوی پارادایمی بود. برای دست­یابی به این هدف، از روش پژوهش کیفی، نظریه زمینه­ای­ مبتنی بر رویکرد اشتراوس و کوربین و مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. شرکت کنندگان شامل 33 دانشجوی رتبه برتر کنکور در مقاطع و رشته­های مختلف تحصیلی در سال 96-1395 بودند که بر اساس روش نمونه­گیری نظری و اصل اشباع انتخاب شدند. تجزیه وتحلیل اطلاعات بر اساس سه روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی صورت گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که سازه موفقیت تحصیلی به عنوان مقوله اصلی مبتنی بر مولفه دست­یابی به اهداف است. از مولفه های تشکیل­دهنده این مقوله می­توان به قبولی در دانشگاه­های معتبر، رسیدن به مدارج عالی علمی و کسب تخصص در رشته تحصیلی اشاره کرد. همچنین از عوامل اثرگذار بر موفقیت تحصیلی می توان به غایت­نگری و خودباوری به عنوان شرایط علی؛ حمایت خانوادگی و امکانات آموزشی به عنوان شرایط زمینه­ای؛ هوش تحصیلی به عنوان شرایط واسطه­ای و پشتکار و برنامه ریزی به عنوان راهبرد اشاره کرد. مقوله مرکزی به دست آمده، انگیزش موفقیت تحصیلی است که تمام عوامل علی، زمینه­ای و مداخله­ای تاثیرگذار بر موفقیت تحصیلی را در بر گرفته و نیز پاسخ نهایی به سوال اصلی پژوهش یعنی عوامل موثر بر موفقیت تحصیلی است.

الگوی پارادایمی, رتبه های برتر کنکور, موفقیت تحصیلی, نظریه زمینه ای