بررسی تطبیقی تاثیر توسعه آموزشی بر توسعه ایران و کشورهای منتخب

در این پژوهش به منظور بررسی تاثیر آموزش بر توسعه، در بازه زمانی 2015-1980 در ایران و 11 کشور منتخب، اثر متغیرهای آموزشی (نرخ باسوادی، تعداد دانشجویان و هزینه آموزش عالی) بر روی توسعه مورد تحلیل قرار گرفته و با استفاده از تحلیل طولی و پانل دیتا، مدل موردنظر برازش داده شده است. مطابق یافته­های پژوهش از طریق تحلیل داده ها توسط نرم افزار R و روش تحلیل واریانس در شاخص های آموزش و توسعه اختلاف معناداری مشاهده شد. بر اساس مدل پانلی برازش داده شده بیشترین تاثیر را آموزش عمومی (نرخ سواد) و پس ازآن شاخص هزینه­های دولت در آموزش عالی بر توسعه داشتند. کشورهای انگلستان، ایالات متحده و ژاپن که دارای سابقه بیش­تری در امر توسعه آموزشی هستند، ازنظر شاخص­های توسعه هم در وضعیت بالاتری قرار داشتند. ضرایب تاثیرگذاری شاخص های آموزشی بر توسعه در زمینه آموزش­های عمومی بیانگر این بود که کوچک ترین تغییر در سطح سواد اثر بیش­تری روی شاخص توسعه در کشورهای توسعه یافته دارد؛ اما با توجه به پایین بودن نسبی سطح سواد در کشورهایی نظیر ایران، هند و مصر هنوز فضای زیادی برای سیاست­گذاری در آموزش عمومی جهت تاثیرگذاری بر توسعه وجود دارد. کشورهایی که دارای رشد شتابان و معاصر در توسعه آموزشی هستند (کره جنوبی، چین، ترکیه و برزیل) در میانه این دو طیف قرار داشتند. ازنظر تاثیرگذاری آموزش عالی بر توسعه، ضرایب کشورهای کمتر توسعه یافته اغلب بیشتر از کشورهای توسعه یافته بود. کشور ایران علیرغم اینکه در دوره مذکور با رشد فزاینده تعداد دانشجویان مواجه بود، شاخص توسعه از رشد مناسبی برخوردار نبود و ضرایب مربوط به شاخص آموزش عالی در مقدار پایین­تری نسبت به آنچه انتظار می­رود قرار گرفته بود. این بدین معنا است که علیرغم گسترش آموزش عالی دیگر عوامل منجر به توسعه در کشور فراهم نبوده و امکان پر کردن شکاف علمی و فنآورانه به وجود نیامده است.

Keywords:

آموزش عالی , آموزش عمومی , توسعه , سرمایه انسانی , رشد درون زا