محمد مهدی صفورایی پاریزی - دانشیار روانشناسی جامعهالمصطفی، قم، ایران
جعفر علیگلی فیروزجائی - دانشجوی دکتری روانشناسی قرآن، جامعهالمصطفی، قم، ایران
علیرضا قائمی نیا - دانشیار فلسفه اسلامی، جامعهالمصطفی، قم، ایران

تامین نیاز انسان به احترام، شایستگی و قدرت موجب اعتماد به نفس، خودشکوفایی و موفقیت می شود و ضربه به این نیاز نیز موجب احساس ضعف و حقارت می گردد. هدف از این تحقیق، بررسی این نیاز و بنیادین بودن آن از نگاه قرآن است. به این منظور، با شیوه داده بنیاد، کلیدواژه های مرتبط با احترام در نرم افزار مکس کیودا وارد شدند و کار کدگذاری همراه با تحلیل محتوا به شکل مقوله بندی های مختلف انجام گرفت. برای معنایابی واژگان در این تحقیق، از روش میدان معنایی ساختگرا و معناشناسی شناختی و برای موارد بینامتنی از روش تفسیر موضوعی استفاده شد. تحلیل کلید واژگان و موارد بینامتنی، فراوانی پانصد کد مرتبط با موضوع احترام را در قرآن نشان داده است و سطوح متعددی از راهکارهای رشد یا ضربه به احترام و نیز علل شکل گیری یا مقابله با احترام را استخراج کرده است. در نتیجه، این میزان از بسامد نشانگر بنیادین بودن نیاز به احترام از نگاه قرآن است. بررسی کلید واژه های احترام و همنشین های آن ها دو زیرمجموعه قدرت در برابر ضعف و شایستگی در برابر تحقیر را برای نیاز احترام نشان می دهند.

احترام, شایستگی, قدرت, معناشناسی شناختی, معناشناسی ساخت گرا