مهناز بیات کمیتکی - استادیار گروه حقوق عمومی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی
مهدی بالوی - استادیار گروه حقوق عمومی پردیس فارابی دانشگاه تهران
رقیه عسکرزاده مزرعه - کارشناس ارشد حقوق عمومی، دانشکده حقوق دانشگاه آزاد تهران مرکز

انسان، موجودی عقل بنیاد، خودآئین و در نتیجه ارزشمند است که تنها به صرف انسان بودن و نه برخورداری از ویژگی خاص یا موقعیت ممتاز، از پاره ای استحقاقات ذیل عنوان حقوق بشر برخوردار می گردد. حق­های بشری، حق­ادعاهایی فراتاسیسی، غیر قابل سلب، اسقاط و انتقال بوده و از این رو، نقش دولت ها در رابطه با آنها، نقشی صرفا اعلامی است.  با این همه، نیاز انسان ها به تعامل دائمی با یکدیگر برای تامین نیازهای خویش از یک سو، و واقعیت بروز تعارضات پی­درپی در روابط بین الانسانی از دیگر سو، موجب می شود تا بقاء در صحنه منازعه آمیز اراده های بشری، مستلزم برخورداری از حمایت قدرت عالی سیاسی باشد. بر این اساس، افراد با صرف­نظر کردن از بخشی از حقوق طبیعی خویش در چارچوب پیمان موسس، جامعه مدنی را پایه گذاری نموده و دولت را می آفرینند. افرادی که به این نحو اقدام به تاسیس دولت می کنند، شهروند قلمداد گردیده و از پاره ای حق های مدنی و سیاسی در محدوده جغرافیایی مشخص بهره مند می گردند. بنابراین از منظر مبانی موجهه ساز حقوق بشر که در ادبیات دینی ما نیز مورد تاکید است ، شهروندی، خود یک حق بنیادین بوده و فراتر از آن، پیش شرط برخوردای از تمامی حق های انسانی است.

وضع طبیعی, جامعه مدنی, خودآئینی فردی, کرامت ذاتی, حق بر شهروندی