امیر مهدی طالب - استادیار،معاونت آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، معاون دبیرخانه شورای آموزش علوم پایه پزشکی، بهداشت و تخصصی
جمشید حاجتی - استاد،گروه ایمونولوژی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران، دبیر شورای آموزش علوم پایه پزشکی، بهداشت و تخصصی

زمینه و هدف: شاخص آموزش عالی در حیطه تحصیلات تکمیلی علوم پزشکی، به واسطه تاثیرگذاری همه جانبه آن در حوزه-های زندگی فردی و اجتماعی از جمله حفظ و ارتقاء سلامت و گسترش همکاری های علمی نقش ویژه ای دارد. با توجه به سابقه دیرینه آغاز آموزش عالی به ویژه در حوزه علوم پزشکی در نوشتار حاضر وضعیت آموزش عالی سلامت در حوزه رشته های علوم پایه پزشکی در 40 سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی در مقایسه با دوران قبل از آن مورد بررسی قرار گرفته است. روش بررسی: اطلاعات لازم برای انجام این مطالعه با بهره گیری از مجموعه مستندات حوزه های مسئول معاونت آموزشی وزارت متبوع که وظیفه نظارت بر آموزش تحصیلات تکمیلی علوم پزشکی دارند از جمله شورای آموزش علوم پایه پزشکی، بهداشت و تخصصی فراهم شده است. یافته ها: آموزش در رشته های علوم پایه پزشکی تا پیش از انقلاب محدود به 17 رشته کارشناسی ارشد در تعداد معدودی از دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی وقت کشور بوده است. در خصوص مقطع دکترای تخصصی نیز تنها آموزش 2 رشته ایمنی شناسی و اپیدمیولوژی آن هم فقط در دانشگاه تهران برپا بوده است. انقلاب اسلامی زمینه توسعه چشمگیر رشته- محل های علوم پایه پزشکی در سراسر کشور را به گونه ای فراهم نمود که در حال حاضر تعداد 81 برنامه آموزشی در مقطع کارشناسی ارشد با 901 رشته- محل و 61 برنامه آموزشی در مقطع دکترای تخصصی با 388 رشته- محل فرایند آموزش در بخش تحصیلات علوم پایه پزشکی را به انجام می رسانند. نتیجه گیری: بررسی آماری وضعیت توسعه تحصیلات دانشگاهی رشته های علوم پایه پزشکی در بازه زمانی 40 ساله پس از پیروزی انقلاب اسلامی نشان دهنده رشد قابل توجه کمی از لحاظ تعداد رشته ها در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی و دانشگاه های پذیرنده می باشد. توجه جدی به الگوی توسعه رشته ها منطبق با نیازهای روز کشور و همچنین توجه جدی تر به کیفیت آموزش ضروری به نظر می رسد.

تحصیلات تکمیلی, علوم پایه پزشکی, انقلاب اسلامی ایران