اسدالله زارعی سیاه بیدی - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه
عباس رضائی زاد - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه

مطالعه حاضر به منظور تعیین تراکم کاشت مناسب برای هیبریدهای جدید آفتابگردان در کشت دوم انجام شد. برای این منظور واکنش چهار هیبرید آفتابگردان برزگر، قاسم، فرخ و SHF81-90 به تراکم های مختلف کاشت 8، 10 ، 12 و 14 بوته در مترمربع به صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در ایستگاه تحقیقاتی اسلام آباد غرب در سال های 1391 و 1392 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس دو ساله داده ها نشان داد که اثر تراکم بوته بر همه صفات مورد ارزیابی به استثنای شاخص برداشت معنی دار بود. هیبریدهای مورد ارزیابی نیز به استثنای تعداد دانه در طبق از نظر همه صفات مورد بررسی دارای تفاوت معنی داری بودند. اثر متقابل تراکم کاشت × ژنوتیپ تنها برای تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه معنی دار بود. مقایسه میانگین داده ها نشان داد که عملکرد دانه به عنوان مهم ترین صفت اصلاحی آفتابگردان با افزایش تراکم بوته به صورت خطی افزایش یافت. به طوری که عملکرد دانه در تراکم های 8، 10، 12 و 14 بوته در مترمربع به ترتیب 3555 ، 4043، 4550 و 5167 کیلوگرم در هکتار بود. در میان هیبریدهای مورد بررسی هیبرید برزگر که از طول دوره رشد بیشتری نسبت به سایر هیبریدها برخوردار بود با 4638 کیلوگرم در هکتار دارای عملکرد بیشتری نسبت به هیبریدهای قاسم، SHF81-90 و فرخ به ترتیب با 4102، 4447 و 4128 کیلوگرم در هکتار بود.

آفتابگردان, تراکم کاشت, هیبرید, عملکرد دانه