عباس زارعیان - هیئت علمی / موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال
آیدین حمیدی - هیئت علمی / موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر ونهال
فرشید حسنی - هیئت علمی / موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر ونهال

به منظور بررسی اثر قطع آبیاری و محلول پاشی پتاسیم بر برخی از ویژگی های فیزیولوژیک (فتوسنتز، پایداری غشای سلولی و کلروفیل برگ) و شاخص برداشت گندم نان، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در سال زراعی90-91 و در دو مکان موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کرج و مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش خشکی (به صورت قطع آبیاری در سه سطح از مرحله تشکیل سنبله تا رسیدگی فیزیولوژیک، از مرحله شروع دانه بندی تا رسیدگی فیزیولوژیک و آبیاری طبیعی)، محلول پاشی پتاسیم (در سه سطح عدم محلول پاشی، محلول پاشی5/1 و 3 درصد سولفات پتاسیم (K2SO4)) و ژنوتیپ (در سه سطح دو رقم پیشتاز ، و مرودشت و لاین WS-82-9 ( بودند. نتایج نشان داد که صفات مورد مطالعه با افزایش تنش خشکی، به طور معناداری کاهش یافتند. بیشترین مقدار شاخص برداشت، تحت شرایط آبیاری طبیعی برای لاین WS-82-9 در منطقه کرج (69/32 درصد) و کمترین مقدار آن، تحت شرایط تنش خشکی شدید برای رقم مرودشت در منطقه یزد (50/11 درصد) مشاهده شد. پایداری غشای سلولی در رقم های مورد مطالعه متفاوت بود و رقم مرودشت کمترین پایداری غشای سلول (5/35 درصد) را داشت. محلول پاشی3 درصد K2SO4، باعث افزایش معنا دار صفات فیزیولوژیک، به ویژه فتوسنتز برگ در شرایط تنش خشکی شدید شد، به نحوی که فتوسنتز برگ در دو منطقه یزد و کرج به ترتیب به میزان 1/99 و 7/69 درصد افزایش یافت. نتایج این تحقیق نشان داد که محلول پاشی 3 درصد K2SO4 و استفاده از لاین WS-82-9 در تعدیل آثار تنش خشکی، به ویژه در مزارعی که در مراحل پایانی دوره رشد با محدودیت آب مواجه هستند، موثر است.

آبیاری طبیعی, پایداری غشای سلولی, تنش خشکی, فتوسنتز, کلروفیل