علیرضا عفتی - کارشناسی ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
مهدی حدادی نژاد - استادیار، گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

این آزمایش با هدف بهینه سازی تکثیر تمشک سیاه، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با عامل نخست شامل ارقام (بی خار معمولی، بی خار اولیه، خاردار زودرس و خاردار میان رس) حاصل از کلکسیون تمشک، عامل دوم قطر قلمه ریشه (2-3 و 3-5 میلی متر) و عامل سوم طول قلمه ریشه (6، 8، 10 و 12 سانتی متر)، در هفت تکرار در اسفند 1395 صورت گرفت. بعد از سه ماه نگهداری قلمه ها در ماسه مرطوب و زیر سایه، صفات ریشه دهی و رشد حاصل از آن اندازه گیری شد. نتایج ریشه دهی قلمه ریشه در ارقام خاردار و بی خار نشان داد که رقم خاردار میان رس، قطر 2-3 میلی متر و طول 12 سانتی متر بیشترین طول ریشه را در گره نزدپاهنگ با میانگین 43/123 میلی متر داشت. ارقام بی خار معمولی و اولیه در طول 12 سانتی متر در هر دو قطر با میانگین 42/71 درصد بیشترین درصد ریشه زایی را دارا بودند و اختلاف معنا داری با سایر تیمارها داشتند. ارقام بی خار در مقایسه با خاردار، به طور معنا داری از درصد زنده مانی (3/77 درصد) بهتری برخوردار بود. درحالی که طول ریشه کمتر (8/51 سانتی متر) و ساقه کوتاه تری (07/46 سانتی متر) داشت. در رقم های بی خار، بیشترین درصد زنده مانی را بی خار معمولی و در بین خاردارها، رقم خاردار زودرس (58/64 درصد) ثبت کرد. نتایج نشان داد که قطر 3-5 میلی متر و طول 10 و 12 سانتی متر تاثیر معنا داری در افزایش ریشه زایی قلمه ها داشت. تفاوت ژنتیکی ارقام و میزان ذخیره مواد غذایی قلمه ها، باید در تکثیر تمشک سیاه با قلمه ریشه مدنظر قرار بگیرد.

بافت ناهمسان, درصد ریشه زایی, شاخساره, کیفیت ریشه دهی, گره نزدپاهنگ